Eigenlijk wilde Mindy Howard voor de NASA naar de ruimte. Maar dat lukte niet. Ze stelde haar droom bij, gaf niet op en gaat toch, in 2023. Op een commerciële ruimtevaartvlucht, als eerste Nederlandse vrouw. Een gesprek over sekseverschillen, leiderschap en focus. ‘Bij elke zware missie is omgaan met angst en behoud van focus de basis. Dat geldt voor astronauten, maar ook voor CEO’s.’
Dr. Mindy Howard (54) werd geboren in New York. Ze kwam als 24-jarige naar Nederland voor haar promotieonderzoek aan de Technische Universiteit Eindhoven. Haar droom: astronaut worden bij de NASA. Met haar doctorsbul op zak, schopte ze het tot een selecte groep van 200 aspirant-astronauten, maar werd niet geselecteerd voor een ruimtereis. Ze besloot in 1995 Nederlandse te worden, om meer kans te maken in het astronautenprogramma van de European Space Agency. Van 1994 tot 2010 werkte ze bij Shell totdat ze in 2011 haar eigen bedrijf oprichtte. Met Inner Space Training bereidt ze commerciële astronauten voor op een verblijf in de ruimte en in 2023 reist ze als trainer en coach mee op zo’n commerciële vlucht. Ze woont in Zoetermeer met haar Nederlandse echtgenoot. Over haar ervaringen schreef Howard het boek ‘Blast off! Train like an astronaut for success on earth’. Zij spreekt in december over haar bijzondere carrière op het congres Vrouwen met Impact. Wie is voor jou een vrouw met impact? ‘Er zijn veel vrouwen die grote indruk op me hebben gemaakt. Hier wil ik noemen de onlangs overleden ruimtevaarttechnoloog Katherine Johnson. Zij was een van de eerste Afro-Amerikaanse vrouwen die toetrad tot de NASA. Zij was briljant, een menselijke computer. Maar ze moest een hoop doorstaan, mocht niet in dezelfde kantine zitten, of naar dezelfde toiletten gaan als haar witte collega’s. Pas later kreeg ze erkenning voor haar werk. Dat ze nooit is afgehaakt, maar doorging met haar werk omdat ze dat nu eenmaal per se wilde doen, dat maakt haar in mijn ogen tot een heldin.’ Nu ga je zelf de boeken in als ‘de eerste Nederlandse vrouw’ die iets bijzonders gaat doen. ‘Dat is natuurlijk leuk en eervol en ik hoop dat het andere vrouwen inspireert. Maar, for heaven’s sake, waarom ben ik pas de eerste terwijl er zoveel talentvolle vrouwen rondlopen met fantastische cv’s? Nog steeds is slechts één op de elf astronauten een vrouw. In het verleden werden vrouwen openlijk gediscrimineerd. Al in de jaren zestig liet de arts die astronauten testte voor de missie van de Mercury 7, dertien vrouwen dezelfde tests ondergaan. Hij concludeerde dat zij even geschikt of misschien wel geschikter waren om astronaut te worden. Dat vonden ze een leuke grap bij de NASA en ze gingen over tot de orde van de dag. Tegenwoordig is de discriminatie subtieler. Waarschijnlijk tref je die onbewustere discriminatie in veel organisaties nog aan, maar zeker in een technische door mannen gedomineerde organisatie als de NASA is het hardnekkig. Moet je nagaan dat de NASA pas twee jaar geleden evenveel vrouwen als mannen selecteerde voor haar nieuwe astronautenprogramma. Ik las dat vrouwen veel geschikter zijn om de ruimte in te gaan. ‘Dat zijn ze ook. Ze zijn lichter en dat scheelt dus energie, brandstof en geld. Maar ze zijn ook coöperatiever en daardoor vooral geschikt voor de langdurige missies. Vrouwen zijn gericht op samenwerking en win-win, in plaats van op: ik win, dus jij verliest.’ Ben je zelf gediscrimineerd in je carrière? ‘Niet openlijk, maar het is vast wel gebeurd. Ik heb ook altijd gemerkt dat je als vrouwelijke leidinggevende anders wordt bejegend dan een man. Je hebt minder marge. Je moet meer op je gezichtsuitdrukking letten en continu ‘inchecken’. Ik kan niet zomaar aan een assistent een kop koffie vragen. Dan ben ik bazig. Nee, ik moet eerst vragen: hoe is je dag en goh, zou je straks een kop koffie voor me kunnen halen. Ik heb geleerd om daar beter in te worden en begrijp nu beter welke stijl ik wanneer moet inzetten.’ Is dat niet iets wat mannen ook moeten leren? ‘Ja, dat is zo. Elke leider moet dat, aftasten wanneer wat effectief is. Maar mannen hebben meer ruimte. Er worden voor een man meer excuses bedacht: hij is zó gepassioneerd of zo briljant dat hij soms niet te genieten is. Dat accepteren zowel mannen als vrouwen vaker van een man.’ Jij hebt je droom, een wetenschappelijke missie voor de NASA of ESA, moeten bijstellen. ‘Ja, en ik ben heel ver gegaan voor die droom. Ik ben er Nederlandse voor geworden zodat ik kans zou maken bij de ESA. Maar het is niet gelukt. Nu ga ik in 2023 mee op een commerciële vlucht. Dat is iets anders dan ik eigenlijk altijd wilde. Maar ik ga! Ik realiseerde me, en ik schrijf dat ook in mijn boek, dat ik al die tijd een verwachting had, in plaats van een doel. Ik had die verwachting al helemaal ingekleurd. Het moest er zus en zo uitzien, dat was de enige manier. En dan kan je teleurgesteld raken. Mijn doel, de ruimte in, kan ik nog steeds bereiken. Leave the ‘how’ to the universe, that’s my lesson.’ Met je bedrijf Inner Space bereid je mensen voor op zo’n vlucht. Wat leer je ze? ‘Naast het omgaan met alle G-krachten, leer ik ze hoe ze zich staande moeten houden in de meest uitdagende achtbaan. Kalm blijven, gefocust blijven, met de andere mensen aan boord dealen en tegelijk genieten van het proces, dat is de kunst. Zonder plezier is succes waardeloos. Mijn training kun je overigens gebruiken voor allerlei situaties met extreme stress. Ik train ook CEO’s die voor een zware missie staan. Het gaat in de basis om het leren omgaan met angst en het behouden van focus.’
Tot slot: op jouw alma mater, de TU Eindhoven, wordt zwaar ingezet op meer vrouwen. Mannen mogen even niet reageren op de vacatures.
‘Een geweldig idee! Ik heb ooit bij Shell het diversiteitsprogramma opgezet. Dat was nodig omdat we zagen dat veel talentvolle vrouwen na een paar jaar weer uitstroomden. Er werd een hoop geld in bewustwordingsprogramma’s gestoken en er kwam allerlei beleid. We gingen in tien jaar van 5 naar 8 procent. Het ging ontzettend langzaam en dat gaat het nog steeds. Zachte maatregelen helpen eenvoudig te weinig. Een tijdelijke maatregel om meer balans te krijgen is een uitstekende manier. Daarna kan je weer op de normale wijze gaan selecteren. Mannen zijn nu misschien boos en voelen zich achtergesteld. Maar vrouwen zijn in het verleden niet anders behandeld. Don’t ever forget that.’
Door: Jannie Benedictus
