De druk op commissarissen neemt toe. Het publiek vraag om een meer proactieve houding.
De commissaris moet nadrukkelijk aandacht moet besteden aan zijn haalplicht.
Commissarissen hebben de afgelopen jaren al meer instrumenten in handen gekregen om hun werk beter te doen: een corporate governancecode met duidelijke(re) richtlijnen, verruimde mogelijkheden om toezichthouders aansprakelijk te stellen en een wet die een maximum stelt aan het aantal commissariaten van een (beroeps) toezichthouder. Toch heeft dit nog onvoldoende effect.
Uit een uitspraak van de Ondernemingskamer komt duidelijk naar voren dat de beeldvorming over wat een goede invulling van de toezichthoudende rol hoort te zijn, is veranderd. Omdat de toezichthouders in de onderhavige zaak de problemen niet of slechts ten dele hadden onderkend en geadresseerd, werd hen wanbeleid verweten. Terwijl nog geen decennium geleden het ‘not done’ was om een commissaris voor de rechter te slepen. Nu zijn aansprakelijkheidsclaims heel gebruikelijk en lopen de premies voor aansprakelijkheidsverzekeringen dus hoog op.
Niet wachten op conflict
Ruud Kok, corporate governance-specialist bij PwC, signaleert dat het profiel van de hedendaagse commissaris verandert. Hij moet proactiever zijn, zelf op onderzoek in de organisatie, zelf analyses maken en meedenken over wat de organisatie nodig heeft om haar beloftes aan de stakeholders waar te kunnen maken. Daarvoor moet hij een vertrouwensrelatie opbouwen met interne sleutelfiguren en externe accountants en regelmatig met hen bespreken tegen welke risico’s de organisatie aanloopt en of zij daar wel tegen bestand is. In een vroeg stadium mogelijke problemen signaleren en adresseren verhoogt de interne alertheid en de bereidheid om zaken aanhangig te maken.
Probleem is dat veel commissarissen een loopbaan als bestuurder achter de rug hebben waarbij ze de analyses aan hun medewerkers overlieten. Nu moeten ze het zelf doen en dat zijn ze niet gewend. Ook zal de directie moeten wennen aan de proactieve instelling van commissarissen. Ze interpreteren dat nogal eens als wantrouwen maar het is juist preventief bedoeld om te kunnen blijven vertrouwen.
Wachten tot er een conflict uitbreekt, is nooit goed: een of meer bestuursleden moeten weg, er ontstaat een nieuw probleem en alles ligt op straat. Nog afgezien van het feit dat de commissaris bij te laat ingrijpen persoonlijk aansprakelijk
gesteld kan worden. Een proactieve aanpak is dus zowel goed voor de organisatie als de commissaris zelf.
Bron: Erik Poolman (redactie PwC) in: Inzake uw zaken, nr. 3-2013.
