Door heel duidelijk te zijn met een model nemen mensen niet meer goed waar.
Met veel plezier schrijf ik regelmatig over duurzaamheid. Mijn publicaties gaan vaak over wat we als mens en als organisatie kunnen leren van de natuur. Wat is een natuurlijke manier van organiseren, hoe pas je in de omgeving en is het mogelijk om mee te bewegen en de omgeving mede vorm te geven? Regelmatig krijg ik positieve reacties op mijn publicaties, maar net zo vaak (of vaker?) de vraag wat iemand of een organisatie precies moet doen. ‘Wees eens helder, wat is de volgende stap’, is het commentaar dat ik dan krijg. Ook laatst weer tijdens een bijeenkomst kreeg ik soortgelijke opmerkingen te horen.
Mijn ‘weigering’ om een model te ontwikkelen komt voort uit het volgende dilemma. Door heel duidelijk te zijn met een model nemen mensen niet meer goed waar. Als je naar een boom kijkt en zegt dat het een eik is zie je de boom, de takken, de wortels en bladeren niet echt meer. Je kijkt door het woord ‘eik’ naar de boom en ziet als het ware door de bomen het bos niet meer. Daarnaast ontneem je mensen de vreugde om zelf tot ontdekking en inzicht te komen. Je maakt ze afhankelijker. Dat is de ene kant van het verhaal. De andere gaat over dat mensen zo druk zijn en organisaties soms tegen de klippen op moeten presteren dat ze sowieso niet uit komen bij de rust en de stilte om te kijken, te reflecteren en de juiste stappen te zetten. Overleven komt in de plaats van leven. Je helpt door een model aan te reiken om naar de (organisatorische) werkelijkheid te kijken. Om daarna actie te ondernemen ten gunste van een duurzame samenleving.
Jim Collins geeft in zijn boek How the mighty fall weer hoe statisticus George E.P. Box aankijkt tegen modellen: ‘All models are wrong; some models are useful’. Deze uitspraak en de opmerkingen van drukke mensen die zoeken naar nuttige modellen om hun organisatie duurzamer te maken hebben me doen besluiten om over de eerder genoemde bezwaren heen te stappen.
Met de gevleugelde uitspraak van George E.P. Box in mijn werkruimte (en hoofd) ben ik aan de lastige, maar inspirerende taak begonnen om een bruikbaar model te ontwikkelen. Een model dat inzichtelijk maakt waar ik samen met anderen de afgelopen jaren aan gewerkt heb, een model waarmee ik mensen en hun organisaties mee van dienst zal zijn.
In een volgende blog ga ik nader in op dat model.
