Om het anders te doen, moeten we ons eerst realiseren dat het ook anders kan. En in die fase zitten we nu. Judith Manshanden is er stellig in: ‘We zitten in transitie naar een andere vorm van werken en samenleven. Een samenleving die in het teken staat van adaptieve groei in plaats van lineaire groei, een samenleving met samenwerking in plaats van competitie, en met vertrouwen in plaats van eigenbelang.
‘Het begint met purpose’, zegt Manshanden die het boek Tijd voor nieuwe zaken schreef. ‘Purpose is de ster boven de horizon die je richting geeft, maar die je nooit bereikt. Het is duidelijk iets anders dan missie en visie. Missie en visie is heel functioneel: dit is wat we zijn, dit is wat we doen en dit is waar we over een paar jaar willen staan, terwijl de purpose een veel meer inspirerende kracht in zich heeft. Een goede purpose raakt mensen in hun hart en dat triggert de mensen in hun intrinsieke motivatie. En dat is met missie en visie niet zo. Een missie en visie worden ook vaak bedacht door management. Terwijl purpose in het DNA van de organisatie zit.’ ‘Voor leiders is het heel belangrijk om te weten dat purpose heel aanstekelijk is’, zo vervolgt Manshanden, ‘Als ik in mijn purpose zit en ik vertel daarvanuit iets aan jou, dan gaan jouw hersenen mee resoneren met wat ik vertel. Ik denk dat het dus voor leiders die meer purpose in hun organisatie willen heel belangrijk is dat ze eerst in zichzelf voelen waar hun purpose ligt, waar zij warm van worden. Want als zij vanuit die plek, vanuit die purpose gaan werken, gaan praten en gaan handelen, dan gaan mensen dat automatisch voelen, zeker als het aansluit bij hun eigen purpose.’Risico’s van de purpose
Maar bij het uitspreken van een purpose binnen een organisatie bestaat de kans dat werknemers vertrekken. Manshanden: ‘Het risico van de transitie naar de purpose, is dat een leider kan zeggen: ik ga het doen, ik gooi het roer om, ik ga me kwetsbaar opstellen, ik ga mijn purpose vinden, maar dat dan blijkt dat een groot deel van medewerkers zich niet kan verbinden met die purpose, omdat ze zelf een hele andere purpose hebben. Je ziet het dan ook gebeuren dat medewerkers vertrekken omdat het niet meer past. Maar eigenlijk is dat helemaal niet erg, alleen hebben we in onze samenleving het beeld dat loslaten niet goed is. We willen bijvoorbeeld ook niet meer ouder worden, en we vinden de herfst niet leuk. Ik denk juist dat die levenscyclus – dat iets groeit en bloeit en ook weer afsterft – ook onderdeel is van de transitie naar de nieuwe economie en de nieuwe businessmodellen.’ De schrijfster en ondernemer denkt dat er veel losgelaten moet worden om de transitie naar een nieuwe verbonden wereld te kunnen maken: ‘Lineaire groei, eigenbelang, competitie, wantrouwen, dat moeten we durven loslaten. En als leider moet je de eerste stap zetten naar werken vanuit verbinden. En daar hoort adaptieve groei bij, daar hoort vertrouwen bij, daar hoort samenwerken bij. Kijk maar naar de cellen in je lichaam. Die staan ook met elkaar in verbinding, en die zijn echt niet met elkaar in competitie hoor. En die groeien ook niet lineair. De natuur is niet zoals wij ons bedrijfsleven hebben ingericht.’Verbondenheid en energie
Het gaat dus om ander gedrag, om andere manieren van denken, om de purpose. Maar hoe kom je er nu achter wat je dan moet doen? Hoe kom je aan die purpose? Manshanden: ‘Dat vraagt in eerste instantie verbinding met jezelf. Je moet bij jezelf kunnen voelen wie je bent en waar je voor staat. Wat ik vaak wel grappig vindt, is dat purpose heel groot wordt gemaakt, heel belangrijk en daardoor ook een beetje onbereikbaar. Als ik naar mezelf kijk dan heb ik meerdere malen per dag wel een gevoel van purpose. Dat kan zijn als ik ’s ochtends mijn dochter wakker maak, maar dat kan ook zijn als ik een inspirerend gesprek heb met iemand. Want ik heb een bepaalde purpose als moeder, dat geeft me vervulling, maar ook in me werk heb ik het gevoel dat ik bijdraag aan iets dat groter is dan mezelf. Het gaat dus om verbondenheid. Dat je verbonden bent met jezelf, dat je verbonden bent met je omgeving, dat je verbonden bent met elkaar. Als je van daaruit leeft, dan ervaar je dat in een soort flow komt. Je ervaart wie je echt bent en wat je te brengen hebt. Dat is purpose. Je krijgt er heel veel energie van, en het zorgt dat je de beste versie van jezelf bent.’De huidige tijd
Nieuwe ontdekkingsreizigers
‘De uitdaging van deze tijd is dat we tussen twee systemen in leven. Er wil zich iets nieuws ontvouwen, maar tegelijkertijd is het oude nog heel overheersend aanwezig. Het vraagt heel veel moed om te zeggen: ik maak de overstap naar het nieuwe. Degenen die dat doen zijn de ontdekkingsreizigers van deze tijd. En de pioniers die moedig genoeg zijn om te zeggen: we zien dat het eraan komt. We zien wel dat de economie opleeft, maar we zien ook dat de aarde vuil is. Het oude is gewoon niet meer houdbaar. En als je heel logisch nadenkt dan zie je dat ook wel. En het zijn de moedige pioniers die als eerst gaan en die het pad vrijmaken. Dat zijn de sociaal ondernemers, dat zijn mensen die het echt over een andere boeg gooien: die zeggen: winst is niet de belangrijkste drijfveer van organisatie, we gebruiken de winst juist om ons hogere doel te ondersteunen en de maatschappelijke impact te vergroten.’ Iedereen die vanuit de purpose leeft zou volgens Manshanden iets kunnen doen om een mooiere, betere wereld dichterbij te brengen. Maar ze beseft dat het niet altijd gemakkelijk is, omdat veel mensen gebonden zijn door de gouden kettingen van huis en hypotheek. Maar oké dan zijn er dingen die je kunt, zegt ze: ‘Het hoeft niet altijd groot te zijn: je kunt overstappen naar groene stroom, naar biologische kip, of vegetariër worden. Er zijn binnen jouw circle of influence heel veel dingen die je kunt doen.’ De manier waarop we onze maatschappij hebben ingericht, maakt het er echter niet gemakkelijker op om te leven vanuit verbinding: ‘Al heel jong wordt op school geleerd dat je in het gareel moet lopen, alles volgens het boekje doen. In je werk moet je met KPI’s werken, de HR-cyclus volgen. Steeds weer wordt van je gevraagd om aan externe eisen te voldoen. Zolang je daar oké mee bent, is het ook oké. Maar zodra het begint te wrijven dat moet je iets anders. En steeds meer mensen denken wil ik dit wel? En als ik dat niet wil, waar wil ik dan naartoe? Als je jezelf die vragen begint te stellen heb je de eerste stappen op het pad gezet. Het is dan aan ons om ons steentje bij te dragen.’Bijdragen en committeren aan waarden
Tijd voor nieuwe zaken
Toekomst
Als het aan Manshanden ligt ziet de wereld er straks heel anders uit: ‘Ik denk dat in de toekomst geld dat weer echt een ruilmiddel is, dan we minder hebzucht hebben, dat iedereen neemt wat hij nodig heeft, dat we ook weer veel meer met elkaar begaan zijn. Niet alleen kiezen voor ik, maar kiezen voor ik en jij. Volgens mij zijn we nu van het pad af geraakt, we zijn gaan functioneren los van elkaar en los van de aarde. En we zijn onszelf gaan zien als los, als aparte soort, dieren zijn minder dan wij. Ik denk dat als we hier uitkomen, we ons ook weer als onderdeel zien van het geheel. Dat we de recources die we hebben weer slim inzetten. Dat het oké is om ouder te worden, dat het weer oké is om te zijn wie je bent. We moeten weer gewoon gewoon zijn. Dat er tegenwoordig meer mensen sterven aan obesitas dan aan honger is het kenmerk van een soort die ziek is. Als mensen zich dood gaan eten, dan ben je toch de verbinding kwijt?’
