‘Grote organisaties communiceren heel veel wantrouwen’, zegt Jeroen Busscher.
Organisaties veranderen in rap tempo. Voor de ‘nieuwe medewerker’ houdt dit een andere manier van werken in. Hoe kan HR helpen bij die omslag? ‘Vergeet de bedrijfscultuur.’
De ultieme wens van veel bedrijven is een werknemersbestand vol zelfsturende professionals. Maar wat blijft er met al die mini-ondernemers dan over als bindmiddel voor een organisatie? ‘Vergeet de bedrijfscultuur’, zegt Jeroen Busscher die als leiderschapstrainer en adviseur bij organisatieveranderingen bij veel bedrijven over de vloer komt. ‘Leren is de nieuwe bindende factor’, is de stellige overtuiging van Busscher. De HR-manager, die hij ook wel een verandermanager noemt, moet wat hem betreft de kar trekken. Zes vragen over anders werken in een veranderende wereld en over de sturende rol van HR.
1. Wat vragen de veranderingen in de maatschappij van ‘de nieuwe medewerker’?
‘Bedrijven willen steeds meer van hun diensten iets unieks en eenmaligs maken. Want dan komt er niet zo snel een ander bedrijf dat zegt: dat kan ik ook maken en dan goedkoper. Mensen in organisaties moeten ook steeds meer unieke en eenmalige bijdragen gaan leveren. Organisaties die gebouwd zijn op herhaling gaan steeds meer hun winst halen uit unieke en eenmalige processen. En de aansturing van het personeel moet daarom ook anders, want je vraagt andere kwaliteiten van ze.’
2. Hoe krijg je je mensen zover dat ze eenmalige en unieke bijdragen leveren?
‘De kern is: je bent als medewerker niet wat we als werkgever altijd van je gevraagd hebben. Ga niet in het hokje zitten dat wij zelf voor je getimmerd hebben. We rekenen je niet af op waar we je altijd op hebben afgerekend en we gaan we niet wantrouwen zoals we je altijd gewantrouwd hebben. Want dat is de houding die grote organisaties altijd blijken te hebben: je moet een urenregistratie invullen, je krijgt beoordelingsgesprekken, je krijgt targets… Zonder dat ze het weten, communiceren grote organisaties heel veel wantrouwen. Dat werkt dempend op mensen. Die gaan voldoen aan wat de context van hen verwacht.’
3. Hoe verander je dan die context?
‘Als het systeem medewerkers vertelt hoe ze moeten werken, is dat voor de geest van de medewerker niet goed. En als je je dat als organisatie realiseert, dan snap je dat ieder mens flexibel en creatief is en de potentie heeft om verantwoordelijkheid te nemen. Want al die mensen hebben thuis kinderen waar ze verantwoordelijk voor zijn, ze hebben ooit een dierbare verloren, zijn ooit verhuisd en hebben zichzelf opnieuw moeten uitvinden. Als we 18 zijn gaan we studeren, komen we in een andere stad en krijgen we een heel nieuw leven. Het lukt iedereen om dat voor elkaar te krijgen. En dan beweren we van mensen dat ze niet flexibel zijn!’
4. Het management moet dus meer vertrouwen in de medewerkers krijgen?
‘Niet alleen in de medewerkers, maar ook in het gegeven dat het ook weer wordt opgelost als dingen foutgaan. Niet meteen overal regels voor verzinnen. Met het stellen van regels en procedures negeer je compleet het zelfdenkend vermogen van mensen. Vanuit het wantrouwen dat het nog een keer zal gebeuren als het één keer gebeurt.’
5. Iedereen doet unieke en eenmalige dingen: wat bindt mensen dan nog binnen een bedrijf?
‘Een eigen organisatiecultuur waarin bepaald gedrag of bepaalde waarden centraal staan, dat gaat steeds meer verdwijnen. Door nieuwe arbeidsverbanden die ontstaan, wordt een bedrijf steeds meer een groep mensen die oplossingen bieden. En is dan een organisatiecultuur of een gezamenlijk gevoel wel goed? We moeten tegenwoordig zo snel reageren en veranderen dat een vastgestelde cultuur professionals op hun plek houdt. Zo’n organisatiecultuur is eerder een last dan een lust. Dat moeten we dus loslaten.’
6. Maar komt daar nog wel iets voor in de plaats?
‘Organisatieculturen en hiërarchische structuren zijn allemaal passé. In een wereld waarin iedereen flexibel en professioneel met elkaar samenwerkt, wordt leren de belangrijkste bindende factor. En dan niet het ouderwetse leren waarbij je op een cursus wordt gestuurd, nee, we gaan gemeenschappelijk op ontdekkingstocht en leren wat waardevol is voor de klant. Want we zoeken voortdurend naar nieuwe oplossingen, samen met de klant. Creativiteit en leren gaan steeds meer versmelten tot iets wat we samen meemaken, waardoor we dezelfde taal gaan spreken en een gezamenlijke identiteit krijgen.’
Bron: Jeannette Beentjes, PWDeGids
Meer weten? Jeroen Busscher is dagvoorzitter van het congres Anders Werken op 10 november.
