Waarschijnlijk had je al een idee toen je startte met dit stappenplan (uit het boek Van idee naar start-up). Een idee om een probleem op te lossen bij een specifieke klantgroep, of om een niet-vervulde behoefte mee in te vullen. Maar is dit idee de beste oplossing voor het probleem of de niet-vervulde behoefte? Door te brainstormen over mogelijke oplossingen voor het probleem of de onvervulde behoefte kom je tot nieuwe inzichten. Brainstormen bestaat grofweg uit twee fasen: divergeren en convergeren. Tijdens de divergentiefase ga je zo veel mogelijk ideeën verzamelen. Vervolgens selecteer je tijdens de convergentiefase de beste ideeën.
Geschatte leestijd: 6 minuten
Inhoudsopgave
Brainstormen doe je niet alleen
Brainstormen doe je niet alleen: zorg voor een gemengde groep deelnemers. Een creatieve groep bestaat volgens Byttebier uit vier tot twaalf deelnemers. Een gevarieerde samenstelling is daarbij belangrijk. Byttebier adviseert: een derde specialisten, een derde generalisten, een derde wilde ganzen (creatievelingen die weinig van het onderwerp afweten).
Van Wulfen schrijft echter dat brainstormen met meer dan twee personen niet effectief is. Wachten op elkaar kan namelijk het creatieve proces verstoren. Van Wulfen geeft twee suggesties om brainstormen effectiever te maken: ideeën niet gelijk hardop uitspreken, maar op een andere manier uitwisselen (papier, computer) en de groep opsplitsen in tweetallen. Ideo geeft aan dat een interdisciplinair team dat bestaat uit een mix van denkers, makers en doeners een goede combinatie is voor het ontwikkelen van een nieuw product of nieuwe dienst. Belangrijk is dat er binnen de groep geen hiërarchie of arrogantie heerst: tijdens de brainstorm is iedereen gelijk.
Zorg voor een plek die ruim is, bij voorkeur buiten de werkomgeving, waar je niet alleen kunt zitten maar ook kunt bewegen. Waar je de beschikking hebt over grote muren waarop je dingen kunt/mag plakken. Zorg dat er geen afleiding is (rustig gelegen) en dat de ruimte zowel buitenlicht als buitenlucht binnenlaat. Een locatie die past bij het onderwerp van de brainstormsessie kan inspirerend werken. Vergeet goede catering niet en als er een mogelijkheid is voor buitenactiviteiten is dat helemaal mooi.
Ga voor kwantiteit tijden de brainstorm
Tijdens de divergentiefase ga je in eerste instantie voor kwantiteit. Ga voor zo veel mogelijk ideeën. Van het ene idee kom je vaak weer op een ander idee. Lift daarom mee op de ideeën van anderen. Werk zo veel mogelijk visueel. Een plaatje zegt meer dan duizend woorden. Huur eventueel een cartoonist of tekenaar in. Maak foto’s of filmpjes om het creatieve proces goed vast te leggen. En gebruik muziek voor bijvoorbeeld ontspanning, of juist als oppepper.
Belangrijk is om je oordeel – ‘Dat is toch niet haalbaar’, ‘Dat hebben we al eens gedaan’ – uit te stellen. Oordeelsvorming werkt belemmerend op het genereren van ideeën. Wacht met je oordeel tot een volgende fase. Ten slotte: trek voldoende tijd uit voor een brainstormworkshop. Het werken met meerdere methoden vergt minimaal enkele uren tijd.
Welke technieken kun je tijdens de convergentiefase gebruiken?
Om vanuit alle ideeën die gegenereerd zijn het juiste idee te kiezen, kun je gebruikmaken van convergentietechnieken. Je kunt onder andere gebruikmaken van:
COCD-box
Met behulp van de COCD-box selecteer je ideeën op basis van twee criteria: nieuw of bekend (gewoon) versus realiseerbaarheid. Alle ideeën kunnen op basis van deze twee criteria in een matrix geplaatst worden. Zo ontstaan er blauwe, gele en rode ideeën. Je bent op zoek naar ideeën uit de rode categorie.
Dr. Love
Bij de Dr. Love-methode kiest iedere deelnemer aan de brainstorm spontaan zijn of haar favoriete idee. Iedere deelnemer geeft als het ware aan in welk idee hij of zij energie wil steken. Bij deze manier van selecteren gaan de deelnemers op hun gevoel af en kiezen ze niet op basis van selectiecriteria.
Dotmocracy
Bij de Dotmocracy-methode krijgt iedere deelnemer een aantal stickers (dots). Iedere sticker staat gelijk aan één stem. Iedereen plakt de stickers bij zijn/haar favoriete idee(ën). Een deelnemer kan meerdere stickers (zelfs alle) bij één idee plakken. De ideeën met de meeste stickers worden geselecteerd. Vooraf kun je stemcriteria meegeven, bijvoorbeeld ‘origineel’, ‘heeft groeipotentieel’ of ‘past bij de strategie’.
Ideeën uit brainstorm uitwerken
Om tijdens de convergentiefase het beste idee te kunnen selecteren, werk je de ideeën steeds verder uit. Hiervoor kun je onder andere gebruikmaken van de volgende twee technieken:
- De Spiegel van Byttebier
Wanneer je de Spiegel van Byttebier toepast, verwoord je het idee tegenover een gesprekspartner. De gesprekspartner stelt alleen verduidelijkende vragen. Hij of zij oordeelt niet, maar stelt telkens alleen vragen om het idee helder te krijgen. Tijdens dit gesprek krijgt het idee steeds verder vorm. - Praat net zoals je klant
Aan de hand van een rollenspel breng je de stem van de klant naar voren. Een van de deelnemers verplaatst zich in een (kritische) klant. Daarbij leeft hij/zij zich in in zijn taken, zijn pijnpunten en zijn voordelen. Een andere deelnemer speelt bijvoorbeeld de rol van verkoper. Een derde deelnemer maakt aantekeningen tijdens het rollenspel. Door het uitvoeren van een rollenspel kun je je idee verder aanscherpen.
Bron: Van idee naar startup
Door: Sabine Kerkmeijer-Van der Peijl en Natalie van Zeeland
Het boek: Van idee naar startup
Van idee naar start-up is bedoeld voor innovatieve, startende (student)ondernemers. Het stappenplan is echter geschikt voor iedereen die met een idee rondloopt en dat wil realiseren. Ook bestaande bedrijven die willen groeien en op zoek zijn naar nieuwe, aantrekkelijke markten kunnen het gebruiken.
