Het buigzame brein van de inspirerende leider

Er zijn veel methoden voor leiderschapsontwikkeling, maar helaas stellen de meeste bij nader inzien nogal teleur. Misschien bieden de recente opbrengsten van de neurowetenschappen nieuwe, bruikbare inzichten in de relatie tussen brein en leiderschapskwaliteiten.

Hersenonderzoek is hot, en levert steeds meer toegankelijke kennis over menselijke gedrag en leren die in het dagelijks leven relevant kan zijn. Wij zijn ons brein van neurobioloog Dick Swaab staat niet voor niets al maandenlang in de boeken-toptien. Drie Amerikaanse managementwetenschappers vroegen zich af of al die recente neurowetenschappelijke kennis aanknopingspunten biedt voor het beoordelen en ontwikkelen van inspirerend leiderschap. Ze onderzochten of en zo ja hoe de werking van iemands hersenen invloed heeft op diens leiderschapskwaliteiten. Coherentie In sociaal-cognitief neurowetenschappelijk onderzoek wordt vaak de factor coherentie – de samenhang of communicatie tussen verschillende delen van de hersenen – gebruikt als indicator voor gedrag. David Waldman, Pierre Balthazard en Suzanne Peterson bekeken van vijftig topmanagers met verschillende visies de coherentie in de frontale rechterhersenhelft. In dit deel van de hersenen zetelen die eigenschappen (fantasie, creativiteit, beeldende vermogen, emotionele reacties) en processen (reguleren en uitdrukken van emoties, doelen stellen, visionair gedrag) die bij uitstek van belang worden geacht voor goed leiderschap. De uitkomsten van het onderzoek lieten een opvallend patroon zien: leiders die hoog scoorden op coherentie in de frontale rechterhersenhelft hadden sterk maatschappelijk getinte visies, leiders met een lage rechter frontale hersencoherentie hadden een visie met een laag maatschappelijk gehalte. Volgens de onderzoekers biedt deze uitkomst ten minste twee perspectieven voor de ontwikkeling van leiderschap:

• bepaalde ‘gebreken’ in de hersencoherentie kunnen wellicht worden aangepakt met neurofeedback (hersenen blijken namelijk vrij ‘buigzaam’ te zijn), waardoor belemmeringen die goed leiderschap in de weg staan worden opgeruimd;
• uitgebreider en specifieker onderzoek naar de neurologische component van inspirerend leiderschap kan een meer realistische en op de unieke neurologische blauwdruk van het individu gerichte leiderschapsontwikkeling opleveren.

Wat is een inspirerende leider?

De onderzoekers hielden zich ook bezig met de vraag wat een inspirerende leider nu eigenlijk is. Inspirerende leiders formuleren visies op basis van ideologische normen en waarden waar zij sterk in geloven; andere mensen krijgen energie van deze visies en vereenzelvigen zich ermee. Inspirerend leiderschap heeft een positieve invloed op de prestaties van individuen, teams en organisaties, en dat is mede te danken aan de visionaire kwaliteiten van de leiders in kwestie. Dat geldt vooral wanneer het om een maatschappelijk getinte visie gaat, gekenmerkt door altruïsme en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Als de visie meer persoonlijk (narcistisch) getint is, beperkt de inspirerende werking op anderen zich tot mensen die geen al te hoge dunk van zichzelf hebben. (Bron: David Waldman, Pierre Balthazard en Suzanne Peterson in Holland Management Review) Boekentips:

• De kracht van Liminaal Denken
• Ik2 – de beste versie van jezelf