Zonder management en variabele beloning: het kan

Het Zweedse Crisp besloot drie jaar geleden dat de 40-koppige crew het verder wel zonder CEO af kon. Variabele beloning op basis van te meten prestaties zetten medewerkers eerder onder druk dan dat ze motiveren, concludeert de University of East Anglia.

Wees eens eerlijk: heeft u echt iemand nodig die u elke dag, week, maand of elk kwartaal vertelt wat u moet doen? De medewerkers van softwareconsultancy Crisp (crisp.se) hadden al allerlei organisatiestructuren uitgeprobeerd. Aanvankelijk begonnen ze gewoon met één baas. Toen besloten ze elk jaar een nieuwe CEO te benoemen, waarbij elk personeelslid stemrecht kreeg. Na een paar jaar kwamen ze gezamenlijk tot de conclusie dat die eenhoofdige leiding eigenlijk geen echte toegevoegde waarde had.

Taken CEO

Een van de medewerkers vertelt dat ze eerst maar eens gingen inventariseren welke taken en verantwoordelijkheden hun CEO eigenlijk had. Het bleek al snel, dat er bijna altijd iemand anders was die een rol of taak met hem deelde, en wat er overbleef kon net zo goed worden gedelegeerd aan ad-hoc- dan wel vaste teams. Uiteindelijk bleef er geen enkele rol over, exclusief voorbehouden aan een CEO. En besloot de club om het dan ook maar eens zonder te proberen. Sindsdien wordt de CEO-taak ingevuld door twee of drie keer per jaar vier dagen met zijn allen de hei op te gaan. Daar en dan worden die beslissingen besproken en genomen die alle medewerkers raken, zoals een mogelijke verhuizing. Voor de rest wordt van elke medewerker verwacht dat hijzelf de besluiten neemt waarvoor hij vroeger het fiat van de baas zou vragen.

Ongeschreven regels

Omdat de wet dat eist is er formeel nog steeds een ‘board of directors’ – maar die neemt alleen beslissingen als de standaardaanpak niet werkt. Geen toestemming hoeven te vragen, betekent natuurlijk niet dat er niet wordt overlegd en gesondeerd, integendeel. De medewerkers vergelijken hun organisatie met die van een gezin – waar iedereen weet wat er van haar of hem wordt verwacht. Natuurlijk zijn er ongeschreven regels – je ruimt je eigen rommel op en helpt met de gezamenlijke taken.

• Bekijk een video-interview met Crisp-medewerkers >>>

Bron: Management Executive