Het leven is een vat vol keuzes: studie, werk, partner, wel of geen kinderen. Naast deze strategische keuzes zijn er ook de alledaagse beslissingen: ga ik vanavond sporten of maak ik eerst mijn werk af? Freedom to choose te over.
Maar kijk eens wat er gebeurt als je aan iemand die naast je loopt vraagt hoeveel 17×24 is. De kans is groot dat die persoon inhoudt en zelfs helemaal stil gaat staan om na te denken. Het is zo’n ingewikkelde taak dat die zelfs niet samengaat met een automatisme als lopen. En dat komt doordat er een beroep wordt gedaan op een ander deel van de hersenen: de prefrontale hersenschors. Dat is het deel van de hersenen dat je ook gebruikt voor het nemen van ingewikkelde beslissingen, het ontwikkelen van een langetermijnvisie, plannen, zelfreflectie, leren van feedback, het controleren van emoties, het vertonen van prosociaal gedrag, et cetera.
Het deel waarmee je op de automatische piloot beslissingen neemt, is het deel waar Pavlov zijn experimenten met de hond op baseerde. Heel vaak gedragen wij ons zoals de hond: je telefoon geeft het signaal dat er een berichtje binnenkomt en automatisch gaat je hand al naar het toestel. Het is dit hersendeel dat marketeers bewust beïnvloeden om jou in de supermarkt naar hun merk te leiden. Zij weten immers hoe gemakkelijk het is om van mensen een marionet te maken. Een marionet die direct reageert in plaats van eerst even nadenkt.
Het goede nieuws is: je hebt als mens altijd de vrijheid om je eigen keuze te maken; om bij een stimulus even halt te houden en niet direct te reageren. Er zit namelijk ruimte tussen stimulus en respons. Benut die ruimte en schakel over naar je prefontale hersenschors die in staat is om te zeggen: ik moet deze klus vandaag afmaken, dus ik zet mijn telefoon op stil en werk geconcentreerd aan mijn taak.
Weten hoe je dat doet? Kijk dan deze video waarin Steven Covey dieper ingaat op het fundamentele principe van de menselijke natuur om te kunnen kiezen in de ruimte tussen stimulus en respons.
Tekst: Mirjam Hulsebos
