Organisaties zetten ondernemerschap steeds vaker in als strategisch middel om innovatie, flexibiliteit en het inspelen op kansen in de markt te bevorderen. Het topmanagement is daarbij gewoonlijk verantwoordelijk voor het ondernemerschapsbeleid en zij geven dit veelal vorm door middel van het introduceren van venturing units, nieuwe projecten, innovatiebonussen en strategische overnames (Morris, Kuratko, & Covin, 2011).
In de recente managementliteratuur wordt er echter een steeds belangrijkere rol toegedicht aan bottom-up initiatieven uitgevoerd door ondernemende werknemers, vooral met betrekking tot het experimenteren met en initiëren van nieuwe ideeën en projecten. Het creëren van een strategische balans tussen exploitatie van de huidige producten of diensten en exploratie (het zoeken naar en benutten van nieuwe kansen in de markt) wordt binnen deze literatuur beschouwd als een van de meest fundamentele taken van het topmanagement (zie, bijvoorbeeld, Covin, Green, & Slevin, 2006; Morris et al., 2011).
Teamprestaties door competenties
Ondernemend gedrag door werknemers is een belangrijke randvoorwaarde voor organisaties om in te kunnen spelen op veranderingen in een dynamische omgeving. Tot op heden levert onderzoek naar de prestaties van ondernemende werknemers echter verschillende resultaten op. In dit artikel beschrijven wij ons onderzoek naar ondernemend gedrag en teamprestaties. Binnen teams kunnen werknemers samenwerken en gebruikmaken van elkaars ondernemende competenties.
Naast de toegevoegde waarde van ondernemend gedrag binnen teams, toont dit onderzoek aan dat teams en teamprestaties baat hebben bij een helder geformuleerde visie op organisatieniveau. Deze visie kan dienen als strategisch kader en zorgt ervoor dat proactieve teams ondernemende initiatieven ontplooien die in het belang zijn van de organisatie als geheel.
Zeker in economisch ontwikkelde landen als Nederland vormen bottom-up initiatieven van ondernemende werknemers een substantieel deel van alle innovatieve ondernemingsactiviteiten op nationaal niveau (Bosma, Wennekers, Amorós, Geurrero, Martiarena, & Singer, 2013). Empirisch onderzoek naar ondernemende werknemers en hun prestaties op de werkvloer levert echter een wisselend beeld op. Enerzijds tonen Rigtering en Weitzel (2013) bijvoorbeeld aan dat ondernemende werknemers niet alleen meer projecten initiëren, maar dat deze projecten tevens van financieel en strategisch belang zijn voor de organisatie. Wawoe en Stam (2012) scheppen daarentegen een negatiever beeld en laten zien dat binnen de bancaire sector de toegevoegde waarde van ondernemende werknemers gering is.
Invloed topmanagers op teamprestaties
Tot op heden richt de beperkte hoeveelheid kwantitatief onderzoek dat beschikbaar is zich echter uitsluitend op individuele werknemers, terwijl veel organisaties hun activiteiten organiseren in teams. Hierdoor kunnen teamleden gebruikmaken van elkanders (ondernemende) kwaliteiten en competenties (Shepherd & Krueger, 2002). In de praktijk is het dan ook onwaarschijnlijk dat werknemers nieuwe initiatieven of projecten volledig zelf ontwikkelen en uitvoeren, maar gebeurt dit vaak in samenwerking met één of meerdere collega’s. De impact van ondernemende teams is daarom essentieel voor ons begrip van ondernemende organisaties (Anderson & West, 1998). Het doel van ons onderzoek is om te kijken naar de waarde van ondernemend gedrag binnen teams. Op basis van twee grootschalige vragenlijsten binnen een Nederlandse financiële dienstverlener presenteren wij onze bevindingen. In het bijzonder besteden wij aandacht aan de invloed die topmanagers kunnen uitoefenen op ondernemende teams door het communiceren van een heldere visie.
Door: Coen Rigtering, Martijn Jongejan en Dagmar Genee
Bron: Tijdschrift M&O
Boekentips:
