Horizontaal organiseren: Een actuele visie

Hedendaagse netwerkstructuren laten zich niet sturen door een hiërarchisch ingerichte organisatie waarin topdown de norm is. De moderne participerende maatschappij vraagt om horizontaal ingerichte structuren en zelfsturende teams. Het nieuwe boek Horizontaal Organiseren van Renco Bakker en Teun Hardjono laat zien wat procesgericht werken kan opleveren: een geïntegreerde procesarchitectuur, krachtige sociale netwerken en een verantwoorde onderneming. De auteurs gaan hier in een artikel in Sigma (juni, 2013) dieper op in.

Het boek Horizontaal Organiseren verscheen een decennium na Management van Processen, een boek dat nog steeds goed verkoopt. Het boek is echter geenszins de opvolger van Management van Processen, daarvoor staat dit boek te veel op zichzelf.

Net als Management van Processen is het nieuwe boek ook een combinatie van onze, niet zelden wat tegendraadse visie op het onderwerp, en een breed naslagwerk over het vakgebied. Er is gebruik gemaakt van ongeveer 175 verschillende bronnen en er is een uitgebreide trefwoordenlijst. Wij zien Horizontaal organiseren als complementair, ook al is de thematiek in grote lijnen gelijk, namelijk de manier waarop organisaties invulling geven aan het managen van processen. De vrijheid die we in dit boek nemen is het gedachtegoed op een andere wijze te ontsluiten en te benaderen.

Andere generatie management

Uiteraard nemen we nadrukkelijk de ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar mee. Er is heel wat gebeurd in de samenleving en in de economie. Daarnaast zijn we inmiddels ook bij een andere generatie management aangekomen. In het afgelopen decennium zijn we ook zelf gegroeid: zelfstandige adviespraktijken, expliciete leeropdracht en hoogleraarschap aan de universiteit, maar vooral op het gebied van inzicht en visie op het vakgebied. Wij vonden het tijd om alles aan elkaar te knopen en opnieuw een handreiking te doen aan iedereen die geïnteresseerd is in het verder brengen van organisaties in het procesgericht werken. Echter belangrijker nog: de 21e eeuw is nu echt begonnen! We zien dat systemen waar we al lang mee werken op dramatische wijze vastlopen: het financieel systeem, de kennis- en informatie-uitwisseling, de media, de manier waarop we de wetenschap sturen – en zelfs de manier waarop we de democratie hebben ingericht. Ook op organisatieniveau gaat er veel mis. In een team weet links vaak niet wat rechts doet, processen sluiten niet op elkaar aan, en de wachttijden zijn langer dan nodig. ‘We zijn hier te verkokerd’, klinkt het dan, gevolgd door de roep om verbetering van organisatieprestaties en ingrepen in de operationele processen.

Blinde vlek van managers

Dat is eenvoudiger gezegd dan gedaan: oude bedrijfskundige opvattingen zoals hiërarchie-, specialisatie- en positiedenken staan in de weg. Ook de beloning- en besturingssystemen werken meestal niet mee, om maar niet te spreken over de blinde vlek van veel managers voor het interveniëren in de samenwerking en sociale dynamiek tussen mensen. Om aan dit alles het hoofd te bieden is dan ook meer nodig dan een simpele set structuur- of procesingrepen. Horizontaal organiseren of procesgericht werken is het devies: tegelijkertijd en in samenhang interveniëren in het denken, construeren, besturen en samenwerken in de organisatie. Bron: Sigma