Op zoek naar een totempaal in de tribe

Braun & Kramer analyseren vijf typen cultuurveranderingen aan de hand van verhalen en ’totempalen’.

Toen ik in Italië woonde, was er een moment waarop ik het gevoel kreeg ‘Nu ben ik er’, ‘Nu ben ik onderdeel van het Romeinse weefsel’. Dat was het moment waarop ik een stempel kreeg op een document waardoor ik toegang kreeg tot allerlei diensten van universiteit en gemeente. Mijn meegebrachte paperassen waren uiteraard net wat anders dan de zeven voorgeschreven documenten, maar door een goed gesprek over de zoon van de baliebeambte zag je op een gegeven moment haar blik veranderen. En ze zette de stempel. Mijn mijn nieuwe ‘stamgenoten’ vierde ik dit succes met een goed glas Peroni. Dit soort ongeschreven regels beschrijven Danielle Braun en Jitske Kramer in hun ‘Corporate Tribe’. Het is een verzameling van lessen die ze opgedaan hebben in hun antropologisch onderzoek. Ze gaan met je op reis naar Mali, naar Brazilië, maar ook naar het politiebureau. Het boek begint met een basiscursus antropologie. Hoe kijk je met een ‘etic’ danwel een ‘emic’ blik naar een cultuur’? Je kunt ‘grounded’ antropologisch onderzoek doen zoals Joris Luyendijk, die helemaal ‘native’ ging in de bankensector. Dat hoofdstuk deed me denken aan toen ik in Italië op bezoek ging bij partijbijeenkomsten van Berlusconi, om te ontdekken waarom mensen in hem geloofden. Daarnaast vertellen de dames over de antropologische cultuurveranderaanpak. ‘Uiteraard’ wordt de aanpak in vier kwadranten verdeeld. Dit gaat over een abstracte of een concrete strategie, over verleden danwel toekomst. Het gaat dan om het kijken van binnen uit maar ook ook om in staat te zijn van afstand te kijken naar een situatie, en niet alleen een verandering bepalen, maar hem ook daadwerkelijk doen. En wat je dan kan doen, dat beschrijven Braun en Kramer daarna. Dat is het grootste stuk van het boek, namelijk over vijf typen cultuurveranderingen, die Braun & Kramer aan de hand van verhalen en ’totempalen’ analyseren: 1. cultuurcreatie: we bouwen een nieuwe totempaal, over de kracht van iets nieuws; 2. culturele continuiteit: wat hebben we een mooie totempaal, over verstevigen en versterken; 3. culture heroriëntatie: waar was onze mooie totempaal, over terug naar de oorsprong; 4. culturele healing: de totempaal is stuk, over het invoegen van nieuwe verhalen en uitlaatkleppen; 5. culturele transformatie: we hebben een nieuwe totempaal nodig, over vergezichten, verhalen van elders en dromen. De ene analogie is wat sterker dan de andere. Zo vond ik de vergelijking dat de consultant als moderne sjamaan fungeert niet helemaal kloppen. Immers, het gezag van de consultant is misschien wel groot bij de opdrachtgever, maar vaak niet bij de hele stam, het personeel. Sterk is het boek wanneer het laat zien wat er echt gebeurt, bijvoorbeeld wanneer het de bijzondere tijd van verandering vangt in de term ’tussentijd’, die niet alleen een lastige hobbel is naar een nieuwe situatie, maar ook een tijd die zijn eigenwaarde heeft, en eigen kansen biedt. Ze gebruiken hiervoor de Afrikaanse term ‘liminale tijd’, geleend van het volwassenwording proces van de Ndembu-stam. Het is een schitterend uitgevoerd boek, met veel foto’s die de verhalen van de dames illustreren. Braun & Kramer hanteren een schrijfstijl waarin ze een persoonlijk perspectief hanteren. Dat is soms even wennen in een managementboek, maar zorgt er wel voor dat je het gevoel krijgt dat je meereist, vanaf de achterbank van een politiewagen, tot in een stam in Brazilië. Bron: R.J. Lindeman, Managementboek.nl   Danielle Braun en Jitske Kramer zijn spreker op het Event Corporate Culture.  Event Corporate Culture Over organisatiecultuur wordt veel geschreven, gezucht en gesproken. De uitdagingen waar we in onze organisaties voor staan, zijn nieuw en tegelijk eeuwenoud. Als je weet hoe cultuur wordt gevormd, weet je wat je te doen staat. Kom ook naar het Event Corporate Culture op 9 december 2016 >>>