Ingesleten gedrag veranderen is razend lastig. Een hele organisatie omturnen naar een nieuwe manier van werken des te meer. Hoe je veranderen pragmatisch kunt aanpakken, beschrijven Leike van Oss en Jaap van ’t Hek in ‘Onderweg – Pragmatisch veranderen in robuuste organisaties’.
Dat wat werkt, is waar. En wat waar is, wordt afgeleid uit ervaring. Geen speld tussen te krijgen, zou je zeggen. Het is de leidraad die de consultants Leike van Oss en Jaap van ’t Hek volgen in hun nieuwe boek Onderweg. Ze baseren zich daarbij op het ‘pragmatisme’: het menselijk handelen wordt volgens deze filosofische stroming niet bepaald door een ideologie maar door een zakelijke beoordeling van feiten. Door het oordeel dat zowel medewerkers als managers zelf vellen over datgene wat zich aan hen voordoet.
Eerder schreef het duo de boeken Onveranderbaarheid van organisaties (2008) en Ondertussen in de organisatie (2012). Wat voegt dit boek toe? Van ’t Hek: ‘De vorige boeken waren meer beschouwend. We bouwen daarop door met dit boek, waarin we ons richten op de veranderpraktijk, vanuit onze ervaringen als adviseur, interim-manager en coach. Leitmotiv van Onderweg is de vraag of iets werkelijk werkt. Het gaat dus om de vertaling van het bedachte doel of de bedachte richting, naar wat je vandaag moet doen.’
Die aandacht voor het pragmatisme van Van Oss en Van ’t Hek gaat hand in hand met een flinke dosis nuchterheid. Zo schrijven ze in hun voorwoord dat je een verandering maar ten dele kunt sturen omdat je in iedere organisatie te maken krijgt met het toeval; en daarom staat de uitkomst van een verandertraject meestal niet vooraf vast. Niet dat zaken als planning, ambities, idealen en stippen op de horizon maar meteen bij de vuilnisbak kunnen; ze zijn nodig om verandering tot stand te brengen; ze werken als richtsnoer, als wenkend perspectief. Van ’t Hek: ‘Daarom staan ze in ons boek niet centraal, maar fungeren
ze eerder als randvoorwaarden.’ Centraal in Onderweg staat de werkpraktijk, wat ook blijkt uit de ruim honderd pagina’s met praktische oefeningen en checklists die Van Oss en Van ’t Hek hun lezers voorschotelen.
De ‘verandergoeroe’ en hoogleraar Léon de Caluwé schrijft daarover in zijn voorwoord: ‘De auteurs hebben hun hele gereedschapskist leeggemaakt, tot op de bodem.’
Lees het hele interview in Management Executive door het hieronder te downloaden.
