Marc Pomp rekende in zijn boek Een beter Nederland uit dat elke euro aan zorg een gezondheidswinst oplevert van 1 euro 30. In dit artikel vat hij de berekeningen en de aannames achter de berekeningen samen en gaat hij in op de kritiek.
Gezondheidseconomen gebruiken QALYs om kwaliteit van leven en lengte van leven in één cijfer te combineren. QALY is de afkorting van Quality adjusted life year. Eén QALY staat voor een jaar in goede gezondheid. Een extra jaar met een kwaliteit van leven van 50 procent levert in de sommen van gezondheidseconomen slechts een halve QALY op. Er bestaat uitgebreide literatuur over de waarde van een QALY. Aan die literatuur ontleen ik het bedrag dat we als samenleving overhebben voor zorg die een QALY oplevert. Dit noemen economen de maatschappelijke waarde van een QALY. Die waarde blijkt tussen de 20.000 en 100.000 euro te liggen. Recente schattingen voor Nederland van Rotterdamse gezondheidseconomen, gepubliceerd na verschijning van mijn boek, komen op een waarde van een gezond levensjaar van ten minste 60.000 euro. In mijn boek reken ik met een waarde van 50.000 euro per QALY.
Levensverwachting
Volgens onderzoek van Nederlandse epidemiologen en andere gezondheidsexperts heeft de moderne gezondheidszorg (ruwweg de vooruitgang sinds 1945) de gezonde levensverwachting met gemiddeld zo’n zes jaar doen toenemen. Dit zijn zes QALYs per Nederlander. Daarnaast heeft de zorg bijgedragen aan een betere kwaliteit van leven van mensen die ziek zijn. Denk hierbij aan knie-, staar- en heupoperaties, betere geneesmiddelen bij diabetes en het vermijden van beroertes dankzij bloeddrukverlagers. Als we deze effecten meenemen komen we op nog eens twee QALYs per Nederlander, in totaal dus acht QALYs.
Voor de waarde van de care – ouderenzorg, gehandicaptenzorg, thuiszorg – kom ik op 50.000 euro per Nederlander, opgeteld over het hele leven. Dit bedrag is de waarde van het misgelopen arbeidsinkomen als mantelzorgers alle zorg voor oudere en gehandicapte familieleden zouden moeten leveren. De achterliggende gedachte is dat zonder publiek gefinancierde ouderen- en gehandicaptenzorg, veel meer mantelzorg zou moeten worden geleverd door mensen die nu deelnemen aan betaalde arbeid.
Viereneenhalve ton
Als we deze cijfers combineren, dan luidt de conclusie dat voor de gemiddelde Nederlander de zorg een waarde vertegenwoordigt van zo’n 450.000 euro, opgeteld over het hele leven. De zorguitgaven zijn ongeveer 340.000 euro per Nederlander, eveneens opgeteld over het hele leven.
Lees het hele artikel van Marc Pomp in het Tijdschrift over kwaliteit en veiligheid in zorg (nr. 4, 2014) door het hele artikel hieronder te downloaden.
