Van Aangeleerd optimisme tot Zone van de naaste ontwikkeling: de Canon van leren & ontwikkelen biedt een venster op 75 toonaangevende concepten over leren en ontwikkelen in organisaties. Het overzichtswerk is niet alleen een verbreding van de Canon van het leren uit 2012, maar ook een verdieping. Veel nieuwe grondleggers en theorieën hebben een plek gevonden in deze canon en bestaande artikelen zijn grondig herzien en aangevuld met actuele ontwikkelingen.
Als uw aandacht getrokken wordt door de titel van deze Canon dan is de kans groot dat u adviseur bent, of wetenschapper, HRD’er, opleider, onderwijskundige, veranderkundige of misschien ook wel manager, trainer, student of docent. In ieder geval bent u geïnteresseerd in leren en ontwikkelen in en om organisaties in de breedste zin van het woord. In de Canon van leren en ontwikkelen vindt u vijftig concepten beschreven, die een praktisch relevante en theoretisch betekenisvolle dwarsdoorsnede bieden van het gebied van leren en ontwikkelen; om het maar even heel concreet te maken: van Aangeleerd optimisme tot Zone van de naaste ontwikkeling. Op de bijbehorende website staan vijfenzeventig hoofdstukken (dus vijfentwintig extra).
Nieuwe ontwikkelingen en kritische noten
Alle hoofdstukken in dit boek zijn gecentreerd rondom een ‘concept’ en een grondlegger en kennen een vergelijkbare opbouw. Ieder hoofdstuk begint met een persoonlijk verhaal van de auteur, daarna volgt een biografie van de grondlegger. Vervolgens een onverdunde uitleg van het concept en de belangrijkste aanpalende begrippen. Dat betekent een kennismaking met het concept zoals de grondlegger het bedoelde, niet veranderd door bewerkingen of persoonlijke meningen. Daarna volgt een paragraaf over nieuwe ontwikkelingen rondom dit concept. Het derde deel van elk hoofdstuk is een doorvertaling naar de praktijk en een kritische reflectie. Waar is het voor gebruikt? En waar kun je het voor gebruiken? Zijn er ook kritische noten te kraken en wat leert dat ons?
De oorspronkelijke bedoeling van de Canon van het leren, die in 2012 uitkwam, was het overbruggen van de kloof tussen theorie en praktijk. Het was voornamelijk een antwoord op de veel gestelde vraag naar een basisboek over leren en voorzag in een behoefte, niet alleen voor opleidingen maar ook voor practitioners in organisaties. Echter, de vraagstukken die in organisaties spelen, worden complexer, dynamischer en veranderlijker en lijken zich geleidelijk te verplaatsen van leren naar ontwikkelen.
Het is een uitdaging om leren en ontwikkelen in en om organisaties in de volle breedte te overzien, niet alleen kortetermijnleerprocessen in te richten, maar juist distantie aan te kunnen en langere termijn processen in gang te zetten. In de inleiding (zowel in het boek als op de website) wordt deze ontwikkeling toegelicht en mooi gevisualiseerd.
Zelfsturing, samenwerking en professionele ruimte
In deze nieuwe editie is ervoor gekozen recht te doen aan deze ontwikkeling, een zo breed mogelijk begrip van leren als uitgangspunt te hanteren en dat ook te laten zien in de titel: Canon van leren en ontwikkelen. Meer vraagstukken gaan over zelfsturing, verantwoordelijkheid nemen voor de eigen professionaliteit, ondernemerschap, energie, de wens het elke dag beter te doen, aandacht voor de buitenwereld, de kunst en kunde van het samenwerken, vertrouwen en loslaten, het zorgvuldig innemen van professionele ruimte…
Veel auteurs van de eerste editie van de Canon zien we terug in de tweede, zij het dat zij hun hoofdstuk grondig herschreven hebben en laten zien welke actuele ontwikkelingen er zijn rond het concept. Daarnaast introduceren we een flink aantal nieuwe concepten. Om maar wat voorbeelden te noemen: u vindt een update van de hoofdstukken over Community of Practice (Wenger), Reflective Practitioner (Schön), Kenniscreatie (Scardamalia & Bereiter), Self-determination theory (Deci & Ryan) en Lerende organisatie (Pedler). En u vindt nieuwe concepten zoals Normatieve professionaliteit (Kunneman), Kritische reflectie (Freire), Dialoog (Isaacs), Social defences (Menzies Lyth) en Psychological safety (Edmondson).
Na de presentatie van de eerste editie is het lang stil geweest. Negen jaar om precies te zijn. Nu wordt dat anders. Naast het boek is er een e-book en de koppeling met een website. Het mooie daarvan is dat er een continu proces van vernieuwing zal zijn in de vorm van bijvoorbeeld een update van een bestaand hoofdstuk of de beschrijving van een nieuw concept. Kortom, de nieuwe Canon van leren en ontwikkelen biedt een basisboek met een goede mix van theorie en praktijk dat in de boekenkast van een learning and development (l&d) professional niet mag ontbreken.
Door: Manon Ruijters, Rika Schut en Robert-Jan Simons
