Wil je een succesvol leider zijn, dan zul je over een heldere visie moeten beschikken. Niet dat je je direct hoeft te meten met mensen als Nelson Mandela of Mahatma Gandhi, maar wanneer je leiderschap ambieert kun je niet om het hebben van een visie heen. Die visie komt van jezelf, of je bent heel vaardig die met anderen te ontwikkelen.
Visie gaat over het weten waarvoor je gaat. Hoe wil je de wereld van morgen gaan beïnvloeden. Het is de stip op de horizon die je vervult met ambitie om in het hier en nu te doen wat nodig is om daar te komen. Mensen zonder visie volgen mensen die wel een visie hebben, zij hebben immers richting, ze weten de weg! Het zorgt ervoor dat je als leider het stuur in handen hebt. Zonder visie is er geen leiderschap. Succesvolle teams hebben gemeen dat ze een visie hebben die zowel richtinggevend als verbindend is.
Leiderschap vereist twee dingen: 1 een VISIE van de wereld die nog niet bestaat en 2 het vermogen het te communiceren
Simon Sinek
Waarom
Visie gaat je helpen om doelen te bepalen en inspanningen aan die doelen te verbinden. Natuurlijk dient het aan te sluiten op de strategie van de organisatie waarbinnen je werkt. Wanneer er geen verbinding is met de organisatiestrategie gaat het vroeg of laat helemaal fout. Mensen willen in de regel met zinvolle zaken bezig zijn en een goed geformuleerde visie reikt die zaken aan. In “Kus de visie wakker” gaan Hans van der Loo e.a. dieper in op de betekenis ervan. Een visie moet:
- Betekenis geven. Het geeft een betekenisvol kader.
- Richting geven. Het is je kompas voor doen en laten en geeft richting aan de ambitie.
- Verbinden. Het inspireert, integreert en verbindt.
- Energie geven. Het hoort een bron van energie te zijn omdat ze gevoelens van uitdaging, plezier en avontuur weerspiegelt.
- Beoordelen. Het reikt criteria aan op basis waarvan er keuzes gemaakt kunnen worden.
Ontwikkelen van een visie
Het ontwikkelen van een visie mag meer zijn dan een puur rationeel-analytisch proces. Het is een creatieproces, waarbij die stip op de horizon ergens in de toekomst op een dieper niveau verbonden wordt met waarden, idealen en ambities. Je moet de balans zien te vinden tussen analytische en meer creatieve werkvormen, een balans in gebruik van linker- en rechterhersenhelft. De kunst is dus het zoeken naar balans tussen meer analytische werkvormen als SWOT-analyse en strategische dialoog enerzijds, en creatieve werkvormen die de verbeelding en creativiteit maximaal prikkelen anderzijds. Maak daarom vooral ook gebruik van foto’s, film, collages, muziek, schilderen en tekenen.
Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal
Albert Einstein
KISS
Hoewel het boven beschreven proces heel waardevol is, kent het ook een valkuil. Die valkuil is dat we rondjes blijven draaien en niet tot de kern komen. ‘Keep It short and simple’ is het advies. Het is zoeken naar de balans tussen creatie en ingewikkeld en tijdrovend gedoe. Ingewikkeld en tijdrovend gedoe levert soms wel fraaie teksten op, maar je kunt er vaak zo weinig mee.
Enkele goede voorbeelden uit de praktijk:
- “Kracht door samenwerking” VDL groep
- “Alles voor een glimlach” Cool Blue
- “Keep it simple” Philips
Leg deze voorbeelden maar eens langs de betekenis die Hans van der Loo bovenstaand geeft. Het past en het is simpel. Een visie wordt helaas vaak onnodig ingewikkeld gemaakt. Mocht je het gevoel hebben dat dat gebeurd is en twijfel hebben of de gecommuniceerde visie wel echt geland is, dan adviseer ik de “bullshit test” van Peter Senge te gebruiken: “Ask the person: what is your sense of the vision? And how did this vision effect what you did today. And if people say ‘I don’t know’, then the vision is not there. It is only there if it influences day to day actions.”
Visie en leiderschap
Ze zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De visie van jou als leider geeft richting, verbind, legitimeert acties en committeert mensen aan diezelfde acties. Die visie moet je leven, je moet hem voelen tot in je poriën. Alleen dan is hij geloofwaardig en zul je in staat zijn je mensen volledig mee te krijgen.
Moet je altijd die stip op de horizon in je eentje bedenken als leidinggevende? Mijn advies is, indien mogelijk, anderen daarin te betrekken. Je creëert op die wijze eigenaarschap en draagvlak en dat maakt het alleen maar makkelijker. Mensen die mee hebben gedacht hoef je niet te overtuigen en dat scheelt een hoop tijd en energie. Het is wel zaak je te realiseren dat je als leidinggevende uiteindelijk altijd de (eind)verantwoordelijkheid draagt.
Goed leiderschap zorgt voor goede resultaten. In een serie ‘aspecten van leiderschap’ wordt leiderschap vanuit verschillende invalshoeken belicht. Inspiratie voor deze serie haalde ik o.a. uit het boek ‘Leiderschap voor de programmamanager.’ Dit is deel 1 van 12.
Door: Rijk Binnekamp
Rijk Binnekamp is zo’n 20 jaar actief geweest op gebied van training, coaching en leiderschapsontwikkeling, heeft nog immer een bovengemiddelde interesse in leiderschap en alle aspecten die daar mee samenhangen. Zijn ideeën en gedachten vertrouwt hij regelmatig toe aan papier.