De laatste jaren is ‘begeleide intervisie’ in opkomst. De achterliggende gedachte hierbij is dat niet iedereen zomaar kan deelnemen aan een intervisiegroep, omdat er te weinig ervaring is met het type groepsprocessen die communicatieve vaardigheden veronderstellen.
Inhoudsopgave
Een (intern of extern) begeleider helpt om vertrouwen, een goede communicatie en training in het gebruik van oefenvormen op te bouwen. Na een aantal keren (in mijn eigen trainerspraktijk meestal zes tot acht dagdelen) kan een groep redelijk zelfstandig verder. Het geeft een gevoel van zekerheid dat men in een later stadium zo nodig terug kan vallen op de begeleider voor adviezen of voor een gezamenlijke training om verder te komen. In grotere organisaties kan er een soort steunpunt ontwikkeld worden op bijvoorbeeld de afdeling personeelszaken.
Uiteraard is het steeds de opzet dat de begeleider zich overbodig maakt omdat je anders niet echt met intervisie bezig bent, maar in feite met een trainings- of coachingstraject. De kern van intervisie: het zelfstandig problemen oplossen, wordt dan te veel losgelaten.
Voorwaarden voor begeleide intervisie
Er zijn drie belangrijke voorwaarden om te starten met een begeleide vorm van intervisie. De eerste heeft betrekking op de groep deelnemers zelf: motivatie, vertrouwen in elkaar en bereidheid om met en van elkaar te leren, zijn heel belangrijke voorwaarden om tot een goed intervisieproces te komen. Eventueel ontbrekende kennis en kunde van groepsdynamica en intervisieoefeningen kunnen dan vervolgens aangeleerd worden door de begeleider (voorwaarde 2). Een intern of extern aangetrokken begeleider leert de deelnemers aan de groep met elkaar te praten, naar elkaar te luisteren (moeilijker dan menigeen denkt!), te werken aan een concreet resultaat en vooral het hanteren van een aantal intervisiemethoden.
De kunde van de begeleider bestaat er met name in dat hij of zij zich terugtrekt uit de groep nadat hij/zij de deelnemers instrumenten in handen gegeven heeft voor werkelijke zelfsturing. Als de begeleider zich teruggetrokken heeft, kan afgesproken worden dat hij of zij als een soort steunpunt blijft functioneren door adviezen te geven, werkvormen aan te reiken of van tijd tot tijd een training te verzorgen.
Een derde voorwaarde heeft betrekking op de afspraken die de deelnemers aan de groep met elkaar maken en met de organisatie, wanneer intervisie is ingebed in de organisatie. Een intervisiegroep maakt afspraken bijvoorbeeld over aanwezigheidsverplichting, op tijd komen en niet vroeger weggaan, het leiden van de bijeenkomst, geheimhouding, de voorbereiding voor de volgende keer, verslaglegging, de frequentie van bijeenkomsten (bijvoorbeeld eenmaal per twee à drie weken), enzovoort.Wanneer de organisatie faciliteiten biedt, kan het ook belangrijk zijn de afspraken over en weer schriftelijk in de vorm van een contract vast te leggen zodat het voor alle partijen duidelijk is wat de spelregels zijn waaraan men zich moet houden.
Ook voor de begeleider zijn competenties in termen van gedragseisen voor succesvol functioneren te omschrijven.
Competenties van de begeleider
Materiedeskundigheid
is in staat het proces van creatief ‘leren te leren’ te ondersteunen
ondersteunt bij het organiseren en structureren van de bijeenkomsten
streeft het evenwicht tussen proces- en productgericht werken na
maakt zo nodig gebruik van interventies en confrontaties gedurende het leerproces
maakt tezamen met de groep duidelijke afspraken, eventueel in de vorm van een contract.
Probleemoplossend vermogen
weet het probleemoplossend vermogen van de groep te ondersteunen en te stimuleren weet daartoe relevante oefenvormen aan te reiken en te (laten) oefenen
ondersteunt het analyseren van werkvragen en werkproblemen
trekt zich na de afgesproken periode terug uit de intervisiegroep.
Reflectieve vaardigheden
ondersteunt het reflecteren van de deelnemers door uitleg, voorbeeldgedrag en door het introduceren van daartoe geëigende oefenvormen en ondersteuningsmogelijkheden.
Communicatieve vaardigheden
is in staat door actief te luisteren en feedback te geven het zelfsturend vermogen van de intervisiegroep te verhogen
ondersteunt bij de ontwikkeling van gespreksvaardigheden
leert de groep in te gaan op zowel zakelijke als gevoelsmatige aspecten van het ingebrachte probleem.
Bron: Werkboek intervisie
Door: Jeroen Hendriksen
