Circulaire bedrijven heroverwegen conventionele producent-consumentrelaties en de structuur van waardeketens. Milieu- en sociale factoren zijn een integraal onderdeel van de strategie. Als ze goed zijn ontworpen, kunnen circulaire businessmodellen buitengewoon
winstgevend zijn voor een producent van goederen en diensten, omdat ze materialen hergebruiken die anders verspild zouden worden.
De circulaire strategie beoogt de grondstoffenketen te sluiten. Bij een circulaire shift neemt het producerende bedrijf de volledige verantwoordelijkheid voor de resources die het gebruikt en zorgt het dat er geen middelen, materialen, energie of water worden verspild. Het uiteindelijke doel is om een businessmodel met gezonde winstmarges te creëren dat tegelijkertijd de voetafdruk verkleint en een positieve impact heeft op maatschappij en milieu. Paradoxaal genoeg zien circulaire bedrijven naarmate hun omzet en omvang toenemen, steeds meer herstellende effecten op de omgeving waarin ze actief zijn. In tegenstelling tot andere businessmodellen wordt groei losgekoppeld van negatieve impact zodra een circulaire shift wordt gemaakt.
Niets meer missen?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief
Resources zijn eindig
Circulaire bedrijven heroverwegen conventionele producent-consumentrelaties en de structuur van waardeketens. Milieu- en sociale factoren zijn een integraal onderdeel van de strategie. Als ze goed zijn ontworpen, kunnen circulaire businessmodellen buitengewoon winstgevend zijn voor een producent van goederen en diensten, omdat ze materialen hergebruiken die anders verspild zouden worden.
Resources zijn eindig. Groei kent grenzen en gezien de transparantie en snelheid van de informatie van tegenwoordig, hebben de meesten van dichtbij meegemaakt wat er gebeurt met bedrijven die een negatieve impact hebben op de samenleving, de economie en het milieu. Maar het gaat hier niet over schandalen. Het model waarop de meeste economieën zijn gebouwd, is het resultaat van de industriële revolutie en zit vaker wel dan niet vast in een ‘take-make-waste’-paradigma. Of het nu je ambitie is om de voetafdruk van je bedrijf te verkleinen of het universum een duwtje te geven, het begint met een goed ontwerp dat zich richt op hergebruik van resources voor meer waardecreatie. Goed gedaan, een circulair businessmodel wordt steeds winstgevender en genereert tegelijkertijd een positieve sociaal-ecologische impact.
Strategische vragen
Wie is die klant die zich bewust is van de negatieve effecten van het huidige productie-consumptiesysteem? Wie zijn die klanten die hun best doen om hun gedrag te veranderen? Hoe kun je minder bewuste klanten overtuigen? Hoe zou je een retourkanaal kunnen ontwerpen dat gebruikte producten terugbrengt naar je bedrijf? Hoe zou je in de eerste plaats afval uit het productieproces kunnen elimineren en wat kun je van de natuur leren? Wat hebben werknemers nodig om betere beslissingen te nemen bij het gebruik van materialen, energie of andere middelen waarmee je je producten maakt of je diensten aanbiedt? Wat kun je leren en overnemen van bedrijven die deze shift hebben gemaakt?
Van lineair
Het lineaire businessmodel pakt resources en maakt er een product van dat wordt verkocht. Het wordt gebruikt, gaat kapot of raakt verouderd, wordt weggegooid en belandt op een stortplaats.
Meer verkopen om te groeien
Een typisch lineair model richt zich op klanten die materiële of vergankelijke spullen willen. In veel gevallen vragen deze klanten zich niet af: ‘Heb ik dit echt nodig?’ en ‘Hoe wordt dit geproduceerd?’ Klanten krijgen goederen van vrij lage kwaliteit of producten die vrij snel hun relevantie verliezen. Inkomsten zijn afkomstig uit verkochte producten. Het bedrijf kan alleen groeien als het meer produceert en verkoopt. Dit model genereert weinig of geen positieve sociaal-ecologische effecten. Het bedrijf rapporteert zijn milieu-impact en de initiatieven om deze te verminderen alleen om te voldoen aan regels en voorschriften, en vanwege de sociale druk.
Produceer zoveel mogelijk
In een lineair businessmodel ligt de focus op het verhogen van de productie, zodat het bedrijf zich kan concentreren op de verkoop en tegelijkertijd het product kan verbeteren zodat de volgende versie kan worden verkocht aan nieuwe klanten of bestaande klanten die een verouderde of kapotte versie hebben. De productie wordt uitbesteed aan leveranciers in landen met goedkope arbeid. De supplychain staat onder grote druk om de kosten te verlagen zodat de marges gezond blijven. Vroeg of laat worden middelen schaarser, waardoor de kosten om ze te verkrijgen, omhooggaan. Ook afvalbeheer is een belangrijke kostenpost. Dit businessmodel heeft veel sociaal-ecologische nadelen, zoals vervuiling, een hoog energie- en waterverbruik, afval en klimaatverandering.
Naar circulair
Dankzij effectief hergebruik door stil te staan bij de volledige levenscyclus van materialen, kunnen circulaire businessmodellen de ecologische voetafdruk verkleinen en tegelijkertijd nieuwe klantbeloften creëren.
De keten sluiten
Een belangrijke activiteit is het promoten en volgen van het gebruik en het ophalen van producten bij klanten die ze niet meer gebruiken. Bedrijven met een circulaire mindset vragen zich voortdurend af: ‘kunnen we dit meer circulair maken?’ Daarbij doen ze moeite om producten te bedenken die (veel langer) kunnen worden gebruikt, zonder een eigendom te zijn, die gemakkelijk kunnen worden hergebruikt en/of uit elkaar kunnen worden gehaald en waarvoor ook afval van verschillende herkomst als grondstof kan worden gebruikt. Partners met een circulaire ambitie zijn cruciaal bij het realiseren van doorbraken, als je resultaten wilt behalen en impact wilt hebben. Er worden kosten gemaakt voor het opdoen en delen van kennis en het toepassen van nieuwe productietechnieken. Materiaal- en afvalkosten worden verminderd.
Bewuste consumptie
De propositie is een product dat is ontworpen om lang mee te gaan of is een service gebaseerd op een hoogwaardig en duurzaam product. Door het product of de dienst te gebruiken, dragen klanten bij aan een betere wereld. Klanten geven om het milieu en klimaatverandering. Ze willen zichzelf veranderen en hebben hun eigen duurzaamheidsdoelen, persoonlijk of zakelijk.
Klanten voelen zich verbonden met het bedrijf en zijn missie om substantiële veranderingen teweeg te brengen. De afvalbak waar klanten hun producten in deponeerden, heeft plaats gemaakt voor een soort verzamelbak. Het bedrijf heeft een speciaal retourkanaal om gebruikte producten terug in het systeem te brengen.
Bron: Business Model Shifts
Door: Patrick van der Pijl, Roland Wijnen, Maarten van Lieshout
