Beste Leike,
Opeens viel bij mij het muntje. Het kabinet kan geen orde houden!
Onze nationale bovenmeesters Hugo en Mark doen hun stinkende best om de klas in toom te houden en uit te leggen dat het aan ons eigen gedrag ligt, maar de klas heeft ontdekt dat de beloften loos zijn, dat de prognoses voorspelbaar te optimistisch zijn en dat er geen koers en geen plan is, de kast ligt vol ongebruikte routekaarten.
Hoe kon het toch zo komen dat na een veelbelovende start als crisismanagers het kabinet nu de speelbal is geworden van een ongesorteerde partij maatschappelijke krachten? OMT-leden die in talkshows hun eigen visie geven, de baas der kroegbazen die vertelt dat hij zich niets zal aantrekken van maatregelen, burgemeesters die aankondigen niet te gaan handhaven, verpleegkundigen die code zwart zien komen terwijl het kabinet dat niet ziet, rellende jongeren, grote tekorten in de zorg en bij de politie? Een klimaat waarin redelijkheid in de discussie plaats heeft gemaakt voor verwijten en polarisatie over een vraagstuk dat van huis uit een apolitieke gemeenschappelijke vijand is?
Komt het omdat hun gezag ernstig is aangetast? Omdat er weinig verkiezingsstrijd was door Corona en er na de verkiezingen weinig veranderde? Omdat de toeslagenaffaire het vertrouwen in de overheid verder ondermijnde dan gedacht? Omdat het kabinet zo lang min of meer demissionair is en een nieuw kabinet een herhaling van zetten lijkt te worden? Zou het ertoe doen dat de premier gewantrouwd wordt door vrijwel alle coalitiegenoten? En dat het erop lijkt dat hij gewoon terugkomt terwijl zijn teflonlaag steeds meer krassen vertoont?
Komt het door de adviseurs? Een OMT dat vol zit met techneutische dokters, maar waar de verslavingsarts ontbreekt die verstand heeft van wat er gebeurt als je aan ingesleten gedrag komt? Dat er naast het OMT dwarse geluiden lijken te ontbreken, zoals bijvoorbeeld die van het Redteam, waarin ook deskundigheid op het gebied van onverwachtheden, complexe systemen, sociologie en wiskunde samenkwamen?
Of komt het door de zorgcapaciteit? De langjarige sturing op marktwerking en efficiency heeft de organisatie van de zorg zo fragiel gemaakt dat bij een crisis ontbreekt wat nodig is: redundantie, centrale sturing en gezagvol moedig leiderschap?
Misschien is de vraag inmiddels wel of je in een dergelijke situatie nog wel orde kan houden? Kan je polderend wel vat krijgen op een krachtenveld dat om snel en krachtig ingrijpen vraagt? Want ze zullen toch wel snappen dat zo’n crisis geen lineair verschijnsel is waarmee je kunt onderhandelen? De huidige maatregelen doen anders vermoeden: onsje mondkapje erbij, lockdown halfuurtje verlengen, op het terras geen code nodig maar als je binnen moet plassen wel. En of de intocht van Sinterklaas een doorloopactiviteit is of juist geplaceerd, beslist uw eigen burgemeester…
Je kunt toch niet finetunen als je nog geen 5% begrijpt van wat 100% van je handelen betekent? Dan krijg je maatregelen die in een ingewikkelde context als deze niet te snappen zijn. Terwijl alleen begrijpelijke maatregelen kunnen worden nagevolgd. Hoe kun je mensen verwijten dat ze regels niet volgen als die inmiddels geheel ze onbegrijpelijk zijn?
Het wrange is dat Hugo onderwijzer is. Eentje die almaar ijsvrij belooft in maart. En Rutte…, ik krijg het zo op mijn heupen als ik Mark “Actie, actie, actie” hoor roepen in Glasgow om daarna alleen maar holle woorden te verspreiden. Als een F-je dat technisch vaardig manoeuvreert op de vierkante meter, maar geen idee heeft waar het doel is.
Zo verwerf je geen gezag en zonder gezag geen orde.
De klas keet en joelt, wachtend op de vrije dag om te gaan schaatsen.
Groet, Jaap
Veranderkundigen Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde. Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Hun nieuwste boek is: Onmacht >>>
