Eric Mooijman begint zijn boek De complete consultant met een overzicht van ontwikkelingen in het consultingvak, en een voorspelling: het einde van bestaande ‘consulting-competencyframeworks’. De kern van het boek is Mooijmans (10 jaar KPMG Consulting, en nu 20 jaar zelfstandig adviseur) model voor de Complete Consultant.
Een boek over het werk van de consultant kan natuurlijk niet zonder een definitie van de consultant en consulting en wat een succesvol consultingproces is. Zo ook De complete consultant van Eric Mooijman. Uit de diverse definities volgt hier de kortste. Een consultant is een professional die vanuit een niet hiërarchische positie invloed uitoefent in een organisatie. Mooijman beantwoordt de moeder aller vragen: Waarom huren klanten consultants in en wat verwachten zij? Het blijkt niet zo eenvoudig te zijn deze vraag te beantwoorden, want het hangt er maar van af over welk type klant het gaat. Consultingklanten zijn volgens Mooijman in te delen op basis van criteria als rol en bevoegdheid, naar probleemsoort, naar ervaring van de klant (zoals de onbewust-onbekwame klant en de geroutineerde klant) en ten slotte naar menstype.
Nieuwe deliverymodellen
Mooijman geeft een verhelderend overzicht van ontwikkelingen in het adviesvak. Steeds minder ‘uurtje-factuurtje’ en meer resultaatverplichtingen, abonnementen, consulting-selfservicemodellen en succes-fees, om maar een paar te noemen. Verder signaleert Mooijman bij de grote consultancybedrijven de ontwikkeling van ‘virtualisatie van de consultingindustrie’: het aanbod wordt gesplitst of ontbundeld in hoogwaardige best of breed digitale modules.
Mooijman citeert de Duitse hoogleraar Volker Nissen, die constateert dat de consultingindustrie steeds virtueler wordt. Het ‘consulting deliverymodel’ dat gebaseerd is op ‘face to face en ‘on-site consulting’, met veel fysiek klantcontact en interactie tussen klanten en consultants, verandert in een virtueel deliverymodel, ondersteund door nieuwe technologie. Consulting als people business transformeert zo naar technology business. Helaas werkt Mooijman niet uit voor welke type diensten deze trend opgaat en voor welke niet.
Oprukkende digitalisering
Mooijman verwacht dat de grote consultingaanbieders het traditionele commodity-consultingwerk verlaten. Ze richten zich op nieuwe consultingaanpakken en nieuwe werkvormen, zoals virtuele projectrooms en werkgroepen en competence centers, ondersteund door digitale platforms of consulting-selfservicemodellen. Kleine consultingsaanbieders hebben hiervoor volgens hem de middelen niet, en zullen een consultingniche vinden waar senioriteit, ervaring, beoordelingsvermogen, transformatiekracht of changemanagementervaring, belangrijker zijn dan innovatietechnologie.
Consulting waardeketen
Het model voor de Complete Consultant bestaat uit zes stappen en vier stijlkenmerken. De zes stappen van de consulting waardeketen’ (die Mooijman in aparte hoofdstukken behandelt) zijn de min of meer klassieke stappen van de opdracht acquireren tot de oplossing borgen en de opdracht afsluiten. Nieuwer is zijn invulling ervan. Bijvoorbeeld bij de stap ‘opdracht acquireren’ besteedt Mooijman aandacht aan onderwerpen als het creëren van een onderscheidende- authentieke- en magic personal brand, contentmarketing, pricing en nieuwe verdienmodellen.
Bij het implementeren van de oplossing, gaat Mooijman in op onderwerpen als implementatie- en veranderaanpakken en dashboarding, het monitoren en rapporteren van de implementatie, het presenteren van de managementletter en hoe je van de close-out een commerciële kans maakt.
Vier stijlkenmerken
Het tweede element van het model bevat vier stijlkenmerken. De vier zijn: Adviesvaardig zijn en vertrouwen wekken, Newtech toepassen in de consultingpraktijk, Ethisch en integer handelen en als vierde Duurzaam relevant en vitaal blijven. Deze vier worden elk in een apart hoofdstuk in het boek uitgebreid uitgewerkt. Per stijlkenmerk staan er concrete omschrijvingen van wat de consultant geacht wordt te kunnen of weten. Bij ‘Newtech’ bijvoorbeeld: De consultant is in opdrachten gesprekspartner van data scientists; kan in een consultancyopdracht newtech inzetten; kan zijn businessmodel en consultancypraktijk via newtech innoveren en virtualiseren.
Een leven lang leren
In zijn ijver om ‘compleet’ te zijn is Mooijman op een aantal momenten doorgeschoten. Heel beknopt somt hij op diverse plekken in het boek methoden op zoals: standaarden voor project- en programmabesturing, Lean/Six Sigma, process mining, probleemanalyse via big data, ontwikkelen met Hackaton-sessies en open-spacemeetings, virtueel ontwikkelen met augmented interaction rooms. Deze en meer methoden vragen toch om meer toelichting dan wat Mooijman er beknopt over schrijft. Een andere kanttekening bij het boek is de overdaad aan opsommingen die erin staat.
De lezer kan zichzelf de maat nemen door het invullen van de QuickScan ‘Ben ik een Complete Consultant” en de ‘Selfassessment voor de Complete Consultant’. Mooijman stelt dat je pas een succesvolle en Complete Consultant bent, als je in consultingopdrachten de consultingwaardeketen volledig kunt doorlopen én dat je daarbij de vier stijlkenmerken situationeel en met stijlflexibiliteit toepast. Dat lijkt me een opgave waar een gemiddelde adviseur zijn hele leven aan kan besteden, en zelfs dan ben je er nog niet, denk ik!
Caleidoscoop
Na lezing is het mij, old school organisatieadviseur die zijn werk doet volgens een ‘consulting deliverymodel’ dat gebaseerd is op veel ‘fysiek klantcontact en on-site consulting’ met low tech middelen’, wel duidelijk geworden dat ik nog een lange weg te gaan heb voordat ik voldoe aan de normen zoals verwoord in Mooijmans Complete Consultant model.
Mooijman heeft een prettige schrijfstijl, wat de leesbaarheid van een boek met een hoge informatiedichtheid en veel Engelstalig jargon, bevordert. Door de overzichtelijke index en inhoudsopgave kan de lezer snel z’n weg vinden. Mooijman heeft de rijkdom aan aanpakken en competenties voor adviseurs inzichtelijk verwoord. Mooijman heeft met De Complete Consultant een caleidoscoop geschreven over – een bepaald type – advieswerk in de 21e eeuw.
Rudy Kor is zelfstandig organisatieadviseur en auteur van diversemanagementboeken. Tot voor kort werkte hij (als partner) bij Twynstra Gudde. Hij startte zijn werkzame leven bij Philips in Eindhoven. Als adviseur helpt hij (project)managers bij het effectiever inrichten van hun projecten. Als veellezer wordt hij gedreven door nieuwsgierigheid. Voor de lezer die benieuwd is wat anderen van een boek vinden, schrijft hij recensies voor Managementboek.nl
Bron: Managementboek.nl
