De geneugten van hiërarchie

Allerlei onderzoek naar sociale wezens – van mieren tot zebra’s – laat zien dat hiërarchie belangrijk is voor het groepsfunctioneren. Als er een chain of command is, kan onenigheid gemakkelijker worden opgelost, waardoor de groep gecoördineerd kan handelen. En gecoördineerd handelen vergroot de overlevingskansen. Ook mensen denken en doen van nature hiërarchisch. Het is dan ook geen verrassing dat in alle denkbare groepen – van kinderen in de speeltuin tot executives in de boardroom – hiërarchieën worden aangetroffen. Of ze nu formeel ontworpen zijn of spontaan zijn ontstaan.

Het nut van hiërarchie

Uit onderzoek van Bret Sanner (Shenandoah University) en J. Stuart Bunderson (Olin Business School) blijkt dat hiërarchie, mits juist gebruikt, teams kan helpen om beter te innoveren. Hiërarchieën vervullen drie essentiële functies:

1. Grenzen bepalen voor oplossingen. Mensen zijn innovatiever als ze heldere restricties hebben (in tijd, budget, klanteneisen enzovoort) waarbinnen hun oplossing moet passen. Teams zijn er niet zo goed in om zichzelf restricties op te leggen. In hiërarchieën lukt dat wel.
2. Ideeën convergeren. In de vroege innovatiefase komen teams met een berg ideeën, en die zullen moeten worden geschift. In hiërarchieën lukt het beter om teams te helpen bepalen welke ideeën veelbelovend zijn, welke worden geparkeerd en welke geschrapt.
3. Processen structureren. Echte innovaie vereist dat mensen met wilde ideeën kunnen komen en heilige huisjes kunnen afbreken zonder te worden uitgelachen of afgestraft. Vrijheid van denken (en expressie) vereist strakke grondregels en processen. Daarin voorzien hiërarchieën.

Hoe je hiërarchieën voor je laat werken

Een hiërarchie functioneert – en ondersteunt de innovatie – optimaal als aan een paar voorwaarden is voldaan, waarvan dit de belangrijkste zijn:

• De hiërarchische structuur moet voor iedereen helder zijn. Er mag geen verwarring zijn over wie aan wie ondergeschikt is. Dan is er minder kans dat teamleden vastlopen in onenigheid en patstellingen.
• Creëer een op prestatie gebaseerde cultuur. De mensen met de meest relevante kennis en competenties moeten een hogere positie in de hiërarchie hebben. De kans is het grootst dat dat gebeurt als degenen die het best presteren het eerst worden gepromoveerd.

Bron: MIT Sloan Management Review

Door: Ed Kerkman