Yvonne Agazarian ontwikkelde een theorie waarin zowel groepen als personen worden gezien als levende menselijke systemen. Hiermee creëerde ze een unieke lens waardoor je de kracht en diepte van groepsdynamiek ziet en een nieuw handelingsperspectief krijgt (Agazarian, 1997).
Agazarian heeft de theorie samen met een groep toegewijde wetenschappers in verschillende contexten (groeps- en individuele therapie, onderwijs, pastoraal werk, bedrijven en organisaties) langdurig getest en uitgeprobeerd (Gantt & Agazarian, 2005). Zij is tot haar dood in 2017 bezig geweest de theorie uit te bouwen en aan te scherpen op basis van deze ervaringen uit de praktijk. Haar theoretische en praktische werk wordt voortgezet door een groeiende groep wetenschappers en professionals over de hele wereld.
Op basis van deze theorie ontwikkelde Agazarian de methode Systems-Centered ® Training (SCT), waarmee je systematisch groepen ontwikkelt tot krachtige, doelgerichte teams met een goed werkklimaat.
Ontwikkelen door verschillen te onderzoeken
Agazarian stelt dat mensen vooral overeenkomsten zoeken en (grote) verschillen in eerste instantie vermijden of bestrijden. SCT verklaart dit doordat grote verschillen een systeem destabiliseren. Als er bijvoorbeeld een nieuw teamlid bij komt (= groot verschil), moet het team veranderen om de energie en informatie van het nieuwe teamlid te integreren.
Verschillen binnen een team betreffen bijvoorbeeld andere meningen, kennis, achtergrond, uiterlijk, stijl, vaardigheden, bedrijfscultuur, energie en dergelijke. De volgende figuur laat zien dat in onze kern zowel een overlever als een nieuwsgierige onderzoeker schuilt, waartussen een dynamisch evenwicht bestaat. De overlever in ons verzet zich tegen grote verschillen of verandering.
Verschillen
De overlever zoekt naar overeenkomsten en vindt verschillen bedreigend. Als de verschillen te groot zijn, sluit de overlever zijn grenzen. De nieuwsgierige onderzoeker is geïnteresseerd in verschillen, omdat met nieuwe informatie er nieuwe verbanden en inzichten kunnen ontstaan, hetgeen functioneel is voor ontwikkeling.
Een beeld ter illustratie: een onbekende man bezoekt een gezin. Het jongetje van drie verbergt zich achter zijn moeder (de overlever in het jongetje vermijdt het grote verschil). Nadat zijn moeder een tijdje met de man heeft gesproken, kijkt het jongetje voorzichtig om moeders been naar de vreemdeling (de nieuwsgierige onderzoeker in het jongetje kijkt naar het verschil).
Levende menselijke systemen gaan over omgaan met verschil
De kortst mogelijke samenvatting van SCT gaat over de omgang met verschillen: Levende menselijke systemen overleven, ontwikkelen en transformeren door verschillen te onderscheiden en te integreren, waardoor zij complexere problemen kunnen oplossen. Agazarian neemt als uitgangspunt dat het primaire doel van ieder levend menselijk systeem is te overleven, te ontwikkelen en te transformeren.
Bron: Leve het team
Door: Peter Kunneman, Paula Nordhauzen
