De digitale logica van computers en technologieën heeft haar uitwerking op organisaties: deze worden ook ‘digitaal’. Vrijwel elk bedrijfsproces wordt meetbaar en kwantificeerbaar door computers, sensoren en mobiele datanetwerken. De organisatie krijgt als het ware een virtuele digitale evenknie. Processen worden hiermee stuurbaar en kunnen worden geoptimaliseerd voor de gewenste doelstellingen tot op het niveau van de eigen organisatie of de gehele waardeketen. Door nieuwe combinaties te maken van verschillende processen kunnen einddoelen sneller en efficiënter bereikt worden of via een nieuwe structuur.
Grote taken kunnen worden opgedeeld in kleine stukken die verdeeld kunnen worden over een netwerk van grotere of kleinere spelers. Dit kan een netwerk van afdelingen zijn binnen de organisatie maar net zo goed een netwerk van toeleveranciers in de keten of daarbuiten. Andersom kunnen kleine ‘bijdragen’ waar dan ook ter wereld worden geaggregeerd tot een groot geheel. Er kunnen zelfs geheel nieuwe inzichten uit meerdere bronnen gehaald worden, kennis die impliciet besloten ligt in de informatie: een collectieve intelligentie of wisdom of crowds. Internet maakt gedecentraliseerde organisatiestructuren mogelijk van vele kleine spelers die onderling kennis uitwisselen maar het maakt ook regie mogelijk over het netwerk vanuit een centraal punt.
Dit alles leidt tot nieuwe vormen van organiseren en besturen. Onderdelen, processen of taken kunnen worden geknipt, geplakt en gekopieerd, en er kunnen nieuwe combinaties gemaakt worden van kleinere schakels in het proces. De schakels die worden ingevoegd kunnen in principe overal vandaan komen. Uiteindelijk leidt dit tot een situatie waarbij de grenzen tussen binnen en buiten gaan vervagen: buiten wordt binnen, van buiten kunnen nieuwe ‘blokjes’ worden ingevoegd in het eigen bedrijfsproces, kennis die van buiten komt bijvoorbeeld. Andersom kunnen taken worden uitbesteed zoals verkoop of logistiek: binnen wordt buiten.
Symbiose tussen groot en klein
De digitalisering zal naar verwachting leiden tot een herschikking van waardeketens van bedrijven die hun samenwerking optimaliseren om maximaal in te spelen op de wensen van hun eindgebruikers, klanten, consumenten. Dit betekent een verdere specialisatie van bedrijven in de activiteiten en processen waar ze goed in zijn, bij voorkeur waar ze state of the art en marktleider zijn. Denk aan Apple’s excellente gebruikerservaring en interfaceontwerp, en Amazon’s superieure logistiek en marktplaats. Dit leidt aan de ene kant tot schaalvergroting en consolidaties waardoor grote organisaties nog groter worden en verdere specialisatie in niches door kleinere organisaties. Dit betekent een herschikking van de waardeketens waarbij bepaalde bedrijven taken uit nabijgelegen markten overnemen.
Verbinden
Het succes van organisaties zal in toenemende mate afhankelijk zijn van hoe goed ze in staat zijn zich te verbinden met andere spelers die waarde kunnen toevoegen, die kunnen aanvullen met competenties en kennis. Voor grote spelers betekent dat: goed zijn in kernactiviteiten maar ruimte bieden voor voldoende diversiteit, en innovatie organiseren door samen te werken met kleinere spelers. Voor kleinere organisaties betekent het: nog sneller en flexibeler zijn door lean and mean te opereren en zoveel mogelijk te bouwen op de ‘infrastructuur’ die de grotere organisaties kunnen bieden.
- Dit artikel is een gedeelte uit het boek De plug&play organisatie van Maurits Kreijveld
Door: Maurits Kreijveld
Maurits Kreijveld is futuroloog, spreker en adviseur.
Ook schreef hij de volgende boeken:
