DISC en MBTI, de twee meest populaire persoonlijkheidstools die er zijn. En dat terwijl ze beide nergens op slaan. HR... waarom gebruiken jullie ze nog?
Beiden worden wijdverspreid gebruikt door tal van organisaties om nieuwe mensen te selecteren, teams dichter naar elkaar toe te trekken en mensen elkaar beter te laten begrijpen.
Beiden zijn multi-miljoenen businesses, met ontelbare trainingen en workshops, waar mensen worden opgeleid om zo nieuwe mensen te onderwijzen in de farce.
Waarom zijn ze bagger?
De wetenschap is al decennia duidelijk over DISC en MBTI: Ze voorspellen niks.
Wat je verlangt van een persoonlijkheidstest of -criteria is dat de uitkomst ervan wat gaat zeggen over wat de persoon voor gedrag gaat vertonen in de toekomst. Zal de toekomstige werknemer ook daadwerkelijk geschikt zijn?
Zowel de DISC-methode als MBTI blijken geen significante voorspelling te kunnen doen over gedrag (net als horoscopen of een kop/munt spelletje hebben ze weleens gelijk, maar dat is dus meer geluk dan wijsheid).
Wat ook niet klopt is dat de resultaten verschillen per test. Een groot deel van de mensen die de MBTI-test na vijf weken nog een keer neemt, krijgt een totaal andere uitkomst. Dat zou niet moeten gebeuren.
Bovenal zijn beide te simplistisch. Persoonlijkheid is veel diverser dan een set aan kleurtjes (blauw, rood, geel, groen) of dichotomie (helemaal extravert of helemaal introvert).
Waarom worden ze dan nog gebruikt?
Meerdere redenen:
- Ze zijn simpel
DISC en MBTI zijn allebei vrij gemakkelijk te begrijpen. Het zijn hokjes makers en als we er dus niet al te lang over hoeven nadenken is dat wel zo fijn. Dat maakt ze gemakkelijk inzetbaar en te vertalen naar de mensen die het moeten gebruiken.
- Confirmation Bias
Eigenlijk zijn het opgepimpte horoscopen: Je herkent jezelf of anderen er altijd wel in. En dus ga je geloven dat ze waar zijn. Alleen net als horoscopen kijken we vaak naar de punten die lijken te kloppen en negeren we de dingen die niet kloppen. Iedereen kan gemakkelijk zeggen dat Financiële Frits met zijn stugheid en cijfermatigheid echt heel blauw is, en maar beter geen adviesvragen over de menselijkheid van een beleid moet krijgen. Maar we vergeten of negeren dan even dat Frits ook heel menselijk vrijwilligerswerk doet in het bejaardentehuis in de buurt. Een gevaarlijke simplificatie van een veel complexere Frits.
- De marketing is fenomenaal
In vergelijking tot echt wetenschappelijk gevalideerde persoonlijkheidstheorieën en tests, worden de MBTI en DISC gevoed door een business imperium dat ze marketingtechnisch briljant naar voren schuift. Die kleuren zitten zelfs in ons dagelijks vocabulaire. In het verleden zijn er wetenschappelijke artikelen gefabriceerd om hun validiteit te onderbouwen. Die zijn later keihard onderuit gehaald. Toch blijven we ze geloven.
- Het voelt goed
Beide tools geven evenredig negatieve als positieve punten bij elke uitkomst. Dat maakt ze geloofwaardig (want alleen positief kan nooit kloppen). En het maakt dat mensen zich goed voelen over zichzelf, ongeacht de uitkomst die ze krijgen. Het voelt eerlijk tegenover de andere uitkomsten die ook evenveel negatieve als positieve uitkomsten hebben. Werkelijke persoonlijkheid heeft niet altijd die luxe. Maar dat is niet iets wat mensen willen horen.
Wat maakt ze dan wél goed?
Wat mij betreft zijn DISC en MBTI waardevol omdat het de interesse en het bewustzijn opwekt dat er verschillen zijn tussen mensen. En dat is in principe een groot goed.
Echter kan je hetzelfde doen met de wetenschappelijke instrumenten die daadwerkelijk werken, gedrag voorspellen en mensen niet in benauwende hokjes duwen.
DISC en MBTI zijn als een foto met hele lage resolutie. Het is hokkerig, een te lage en te simpele resolutie. Je hebt geen idee wat je nou precies op die foto ziet. Maar de ene foto ziet er duidelijk anders uit dan de andere foto. Maar dat is het dan.
Wat zijn de alternatieven?
De Big Five en de HEXACO zijn beide wetenschappelijk solide constructen die sterk zijn in persoonlijkheid meten en gedrag voorspellen. De testen zijn een stuk moeilijker te faken (wat bij de DISC en MBTI wel het geval is) en er zijn tal van studies op gedaan, die aangeven hoe iemand waarschijnlijk gaat stemmen in verkiezingen, hoe ontvankelijk een persoon is voor stress, burnout of een psychologische stoornis, tot aan hoe iemand zal presteren op werk. En nog veel meer andere implicaties voor gedrag.
Big Five en HEXACO werken met dimensies, wat wil zeggen dat iemand bijvoorbeeld ook precies in het midden van extraversie en introversie kan zitten: een ambivert. Of dat ze iets meer geneigd zijn om extravert te zijn, maar ook zeker weleens introverte gedragingen laten zien. Dit zorgt dat ze een veel realistischer en hogere resolutie beeld van iemand geven. Weg met de hokjes.
Kortom… Het is tijd HR, trainers, recruiters en anderen, om DISC en MBTI te verlaten en over te gaan op echte persoonlijkheidsconstructen. In de huidige tijdvan diversiteit omarmen en van hokjes weg schuwen, kun je het niet meer maken deze fake tools te gebruiken.
Feitje:
Cambridge Analytica gebruikte de Big Five (en niet de MBTI of DISC) om gedrag te voorspellen en zo meer gerichte advertenties en berichten op mensen los te laten in hun Facebook feed, waarmee ze mensen overhaalden te geloven in bepaalde campagnes, zoals Brexit. Ze schijnen daar nogal succesvol in te zijn geweest.
Door: Lennard Toma
Lennard Toma is organisatiepsycholoog, maker van de podcast Hoe dan?!, spreker en mede-eigenaar van KeytoeY (een spinoff van het anders georganiseerde Keytoe), auteur van het boek 99 Problems But The Boss Ain’t One en aanjager van KeytoeAcademy, een online course platform. Hij probeert bestaande en vastgeroeste denkwijzen in organisaties om te buigen. Zijn missie is om een bedrijf als Keytoe meer de norm dan de uitzondering te maken.
Je geeft terecht aan dat DISC en MBTI geen goede indicatoren zijn voor gedrag. Maar ze leveren in coaching wél goede gespreksstof op, met name die laatste. (In je stuk noem je dat ook wel deels.) Uit de ’test’ rolt een profiel. Juist als mensen op andere profielen attent zijn en dat ze daar evengoed veel overlap mee hebben, leert ze dat om ‘hokjes’ sowieso veel minder statisch te zien als ze worden gepresenteerd. Dat helpt ze om zichzelf anders te beoordelen en ook ‘mensen zijn nu eenmaal zo’ richting anderen los te laten. Ik gebruik zelf de MBTI af en toe voor mensen die juist uit andere hoeken al in zo’n hokje zijn gestopt en zich daar naar zijn gedragen. Ben je altijd zo? Doe je altijd zo? Of zijn er omstandigheden waarin je heel ander gedrag vertoont? En als je niet meer zo handelt omdat je denkt dat je zo bent, wat gaat je omgeving daar dan van merken? En als je nu naar X niet meer kijkt in deze termen, wat doet die persoon dan anders wat jou wél aanspreekt? Kun je daar eens naar informeren of je feedback daarop richten? Durf je het nu aan om X wél een andersoortige taak te gunnen? Soms lees ik even een onderdeel van een heel ander profiel voor en levert dat een heel goed inhoudelijk coachgesprek op. Je kan om dat soort gesprekken op gang te brengen natuurlijk ook allerlei andere zaken inzetten (coachingskaarten, kernkwadranten, Big Five). In coaching vind ik het al heel wat als mensen los kunnen laten dat ze een kleurtje, een testresultaat, een stempeltje of hokje ‘hebben’ en ‘nu eenmaal zo zijn’. Praatpapiertje. En aan het eind van de rit symbolisch verscheuren. Alleen dat levert soms al een doorbraak op; ‘het is maar een stempeltje’ en inkt vervaagt, weet je.
Beste Lennard,
In je artikel schrijf je helaas ten onrechte dat de MBTI gebruikt wordt om mensen te selecteren. De MBTI is niet ontwikkeld voor dit doel en mag nooit gebruikt worden voor werving en selectie, promotie of ontslag. The Myers-Briggs Company is hier heel duidelijk over en streeft een ethisch gebruik van het instrument na. Het is echt heel belangrijk om dit te weten, zeker als je een professional bent in dit werkveld. Dit kenbaar maken aan jouw lezers en netwerk is in ieders belang.
Het klopt dat de MBTI geen voorspelling kan doen over gedrag. De MBTI meet namelijk geen vaardigheden, intelligentie of de kans op succes. De MBTI meet aangeboren voorkeuren en geeft inzicht in de aspecten van je persoonlijkheid die je van nature goed af gaan en energie geven, maar ook in de aspecten die je nog meer kunt ontwikkelen. Het is hiermee een instrument voor persoonlijke en/of teamontwikkeling en zeker niet voor selectie.
Het instrument is ook niet bedoeld om te stereotyperen of mensen in een hokje te stoppen. De typedynamiek van de MBTI laat zien dat onze persoonlijkheid veel uitgebreider en complexer is dan vier letters. Begrip van de volgorde van belangrijkheid van iemands MBTI-voorkeuren, de manier waarop iemand zijn voorkeuren uit, wat er onder stress gebeurt etc. geeft een veel diepere betekenis aan de MBTI-uitkomsten. Deze zaken komen aan de orde in een persoonlijk feedbackgesprek met een gekwalificeerde MBTI-practitioner dat onderdeel is van een MBTI-afname.
Ik ben benieuwd welk onderzoek je hebt geraadpleegd om deze opmerking te kunnen onderbouwen: “Een groot deel van de mensen die de MBTI-test na vijf weken nog een keer neemt, krijgt een totaal andere uitkomst.” Waarschijnlijk is dit gebaseerd op een oud onderzoek uit 1979! Er zijn diverse, veel recentere onderzoeken beschikbaar die de betrouwbaarheid van de MBTI wél aantonen. Ik nodig je van harte uit om hier kennis van te nemen.
Tot slot, de MBTI is veel meer dan alleen een ‘hokje’. Als je een voorkeur voor Introversion hebt, wil dat niet zeggen dat je geen Extraversion-gedrag kunt laten zien net zoals je als linkshandige ook je rechterhand gebruikt. Het MBTI-instrument vertelt ons niet dat wij onze voorkeuren zíjn en dat we vervolgens dus geen keuze hebben om ons gedrag aan te passen. Iedereen die zo denkt, begrijpt niet goed hoe het MBTI-instrument in elkaar zit. Daarnaast geeft de MBTI Stap 2 vragenlijst inzicht in 20 verdiepende facetten en biedt een ontzettende diversiteit in de 16 verschillende types. Dus van die benauwende hokjes is geen sprake.
Meer betrouwbare informatie en veelvoorkomende misvattingen over de MBTI vind je hier: https://www.themyersbriggs.com/en-US/Support/MBTI-Facts
Dus bij deze mijn uitnodiging om jouw eigen stelligheid (fake tools?) te challengen en je beter te verdiepen in het instrument. Dat komt ook jouw professionaliteit ten goede. Ik help je daar graag bij.
Lennard kletst bagger, op één ding na
Het is een beproefde methode om door middel van provocatie aandacht te trekken. Nu heb je al wel zelf kennis “We staan voor onze cultuur en hebben 1 ander ding gemeen: we zijn allemaal niet(!) irritant” valt te lezen op de website van Keytoe.
Als (organisatie) psycholoog zou jij ook moeten weten dat alle kennis die we verwerven menselijke constructies zijn om de werkelijkheid te vatten. We tellen nu als mensen in het tientallig stelsel maar voor machine code is binair de beste oplossing. We weten al langere tijd dat de hersenen plastisch zijn en dat opnieuw dingen aan kunnen leren als het door schade verloren is gegaan. We kunnen zelfs virtueel oefenen om onszelf te bekwamen.
Zoals de andere bijdragen al hebben duidelijk gemaakt “de kaart is niet het gebied” maar je kunt er als hulpmiddel wel heel ver mee komen en als hulpmiddel om op je eigen gedrag te reflecteren prima te hanteren. Je leert meer van het proces ( de reis er naar toe ) dan van de bestemming.
Dat iemand je uitnodigt om je stelligheid ( je beperkende overtuigingen) eens uit te dagen onderschrijf ik van harte omdat dat dan niet alleen je professionaliteit maar ook het contact met de hulpvrager ( de client) ten goede komt. Er is meer op hemel en aarde dan het hoofd alleen en statistische constructies om het eigen gelijk aan te tonen. Statistiek overtuigt namelijk alleen de liefhebber die het weet te waarderen en hanteren, en geloof me dat is slechts maar een klein deel. Psychologische veiligheid dat is wat mensen aanzet tot verandering, krachtig uitgesproken overtuigingen van betweterigheid niet. Die staan een dialoog in de weg en blokkeren de ontwikkeling.
Als grootvader kijk ik nu met veel verwondering naar de ontwikkeling van de kleinkinderen. En ik zie ze vooral opbloeien bij de uitnodiging om zelf te ontdekken, in speelsheid verkennen. Niet in opgelegde constructen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat nu juist daar het HEXACO construct gevaarlijk wordt omdat de voorspellende waarde over gedrag ( statistisch gedegen onderbouwd) gebaseerd is op een toets moment opname en dan geen ruimte laat voor mogelijke verandering. Dat zou pas echt verdrietig zijn als we weer gaan geloven in het fabeltje “je bent nu eenmaal zo”. Als psycholoog heb je dan ook niets meer te bieden zou ik denken. Dat Cambridge analytica dan ook nog eens terloops als feitje wordt aangedragen als bewijs omdat ze succesvol schenen overtuigt in het geheel niet op wetenschappelijke gronden ( dubbelblind onderzoek?) waardoor je je bezondigt aan hetgeen je de anderen verwijt.
De echte hulp die je kunt bieden zit in het losweken van de eigen vooronderstellingen en overtuigingen die verandering tegenhouden. Als je de ander daartoe kunt bewegen dan vind die ook de oplossing voor het “probleem” Daarvoor zijn heel veel modellen geschikt, vooral die waarbij de client rapport ( contact) ervaart. Daarmee staat of valt een interventie.
Beste Lennard,
Goed artikel en een duidelijke boodschap.
Ik ben heel benieuwd of de persoonlijkheidstest op http://www.16personalities.com ook in de beschreven categorie valt.
Die gebruik ik nog wel eens en ik vraag me nu af of ik dat kan blijven doen!