Het succesvol veranderen van organisaties verlangt een doordachte redenering en een goed verhaal. Het lijkt logisch dat verandering van organisaties begint met het maken van een redenering waarom veranderen nodig is, waartoe je de moeite neemt, wat je als speler voor ogen hebt, wie welke rollen invult en hoe je samen aan de slag gaat.
Geschatte leestijd: 3 minuten
Waarom en waartoe
Het waarom van veranderen is gestoeld op spanning tussen het huidige functioneren en wat nodig is in de toekomst. Het huidige functioneren kan problematisch zijn. Dan is het zaak om die problemen te achterhalen en te benoemen waarom het niet langer kan zoals het nu gaat. De toekomst kan kansen bieden en ontwikkelingen op het speelveld kunnen aanleiding zijn om een verandering te starten. Noodzakelijke
veranderingen zijn vaak duidelijk zichtbaar en makkelijk te vertellen. Dit zijn vaak ingrijpende veranderingen die met hoge druk gepaard gaan.
Veranderen vanuit kansen is meer gericht op mogelijkheden om een nieuwe toekomst te creëren. Dit heeft als voordeel dat er minder tijdsdruk is en een aanlokkelijk toekomstbeeld uitnodigt tot samenspel. Antwoorden op de vraag waarom we gaan veranderen zijn vaak verbonden met ontwikkelingen op het speelveld en met vragen, wensen en behoeften van klanten en burgers.
Het waartoe van veranderen gaat over de waarde en betekenis van een organisatie voor klant en omgeving. De bedoeling van de organisatie staat voorop. De waartoe-vraag sluit aan bij de spelambitie van een organisatie en de vraag wat nodig is om die spelambitie waar te maken. De waarom- en waartoe-vragen zijn gekoppeld
en de spanning tussen de twee vragen geeft een antwoord op de vraag wat we dan precies gaan veranderen.
Wie en hoe
Bij veranderen als samenspel gaat het ook om de vraag wie er in dat spel meedoen en welke rol ze vervullen. Dit begint al bij de vraag hoe spelers de huidige situatie beleven. De beleving raakt aan spelpatronen en speelt vaak in de onderstromen van culturele spanningen, eerdere ervaringen en emoties. De wie-vraag behelst ook eigenaarschap, engagement en rolneming van spelers in de verandering. Daarmee spelen vanzelfsprekend ook drijfveren en ambities van spelers mee. Ambities gaan over de toekomst en de vraag wat mensen beweegt en waarin ze energie willen steken. Het gaat over wat spelers in verandering voor ogen hebben en waarvoor ze als speler willen staan en gaan.
De hoe-vraag van veranderen betreft het denken over de aanpak van de veranderingen die de spelers voor zich zien. Hoe kom je weloverwogen met kennis van het verleden, vanuit het heden naar een toekomst die aansluit bij ontwikkelingen op het speelveld, de zijnswaarde van de organisatie en de ambities van de spelers. Het gaat er dan concreet om passende veranderstrategieën te kiezen, omvang en diepgang van de verandering af te wegen, activiteiten te faseren, spelvormen te kiezen en ondersteunende acties te combineren die het veranderproces verder brengen.
Bron: Veranderen als samenspel
Door: Jaap Boonstra
