De ultieme verandermethode bestaat niet. Veranderen is afhankelijk van zoveel verschillende omstandigheden dat de ultieme verandermethode nooit gevonden zal worden.
Maar er valt nog veel te leren. Onderzoek laat zien dat eenvoudige verandertrajecten een slagingspercentage van tachtig procent hebben, terwijl strategie-implementaties een slagingspercentage van circa veertig procent hebben. Bij complexe cultuurverandertrajecten is er een faalkans van maar liefst zeventig procent tot tachtig procent.
Onderzoek
Uit onderzoek van Jaap Boonstra blijkt dat 84 procent van de organisaties kiest voor een ontwerpaanpak en dat 76 procent van deze veranderingen leidt tot onvoldoende resultaat. 16 procent kiest voor een ontwikkelaanpak, waarbij 34 procent leidt tot onvoldoende resultaat. Het lijkt er dus op dat er regelmatig ontworpen wordt waar beter voor een ontwikkelgerichte aanpak gekozen had kunnen worden. Het onderzoek van Boonstra dateert van 2000, maar de bevindingen zijn nog steeds herkenbaar in veel organisaties.
Valkuil
Een valkuil is dat vraagstukken rond gedrag en cultuur ‘beheersbaar en maakbaar’ worden gemaakt. Met een ontwerpgerichte aanpak en snelle oplossingen tracht men deze vragen op te lossen. Dit leidt tot begrijpelijke tegenreacties in de organisatie van mensen die zich niet betrokken voelen.
‘De valkuil van beginnende adviseurs is het overstructureren, het alles naar je toetrekken, het inhoudelijke, het maken van allesomvattende plannen. Je moet inhoud en globale planning wel in je hoofd hebben, maar je kunt er niet te veel op sturen. Als adviseur sta je toch aan de zijlijn: datgene wat je wilt veranderen, zit niet bij jou, dat zit bij de doelgroep. Dus daar moet het gebeuren. Faciliteren, duwen, trekken en obstakels weghalen is belangrijker dan een detailplanning. Je moet kunnen meebewegen met je omgeving, zonder de essentie van de verandering los te laten. Het resultaat is belangrijker dan het halen van de planning.’
Pascal van Bentum, director consulting (CGI)
Welke veranderaanpak zet je wanneer in?
De volgende figuur bevat een aantal factoren op basis waarvan je kiest voor ontwerpen of ontwikkelen of een gecombineerde aanpak. Met dit overzicht kun je van de vraagstukken waaraan jij werkt bepalen of een ontwerp- of een ontwikkelaanpak het meest effectief is.
Als je een beperkte tijd hebt voor een verandering dan is een uitgebreide ontwikkelaanpak minder geschikt. Bij een grote mate van overeenstemming over probleem of oplossing is een ontwerpaanpak makkelijker en sneller.
Ga met collega’s of klanten in gesprek over beide veranderaanpakken. Zo krijg je samen inzicht in de complexiteit van de vraagstukken die bij jullie spelen en kun je met elkaar de beste veranderaanpak kiezen.
Door: Noëlle van der Hagen, Machiel Willemsen
Bron: Advieskunst
