Geen burn-out door werkstress bij bevlogenheid

Recent onderzoek laat zien dat ongeveer 20% van de Nederlandse werknemers bevlogen is. En dat terwijl bevlogen mensen 200% klantgerichter zijn, 18% productiever, 10% meer verkopen, 27% minder verzuimen en 62% veiliger werken. Bovendien zijn bedrijven met een groot aantal bevlogen mensen innovatiever, kwalitatiever en winstgevender. Dat klinkt als iets wat je als manager moet stimuleren, maar wat is het verschil tussen bevlogenheid en betrokkenheid?

Bevlogen én betrokken werknemers

Mensen zijn bevlogen als ze energie halen uit het werk dat zij doen (het ‘I love my job’ effect). Hiervoor is het noodzakelijk dat werknemers werk doen dat past bij hun talenten en waarden. Bevlogenheid leidt tot maximale motivatie. Mensen zijn betrokken als ze zichzelf bij de organisatie vinden passen en achter de doelstellingen staan (het ‘I love my company’ effect). Hiervoor is het noodzakelijk dat ze zich verbonden voelen met de organisatie en op de juiste plek zitten. Als zo’n plek er niet is, dan moet je die proberen te creëren. Hierbij moet het uitgangspunt de werknemer zijn en niet de plek. Betrokkenheid leidt tot maximale contributie. Werknemers die bevlogen en betrokken zijn, hebben hart voor hun werk én de organisatie. Een gouden combinatie.

Drie kenmerken van bevlogenheid

Volgens internationaal expert Wilmar Schaufeli draait bevlogenheid om drie dingen: iemand bruist van de energie, is toegewijd aan het werk én gaat helemaal op in zijn of haar bezigheden. Samen met de hoogleraren Arnold Bakker en Eva Demerouti ontwikkelde hij het JD-R model: het Job Demands-Resources model. Dit model beschrijft de samenhang tussen ‘taakeisen’ en ‘energiebronnen’. Taakeisen die ons uitputten zijn bijvoorbeeld: conflicten op het werk, te hoge werklast, emotioneel zware gebeurtenissen, onduidelijke rol, gebrek aan grenzen tussen werk & privé, routine, weinig feedback, beperkte invloed op werkzaamheden en gebrek aan inspraak bij beslissingen. Wanneer er teveel factoren zijn die je uitputten en te weinig die energie geven kan dat leiden tot een burn-out. Je voelt je uitgeput, verliest interesse in taken en presteert steeds slechter.

Stress is niet het probleem

Stress en hard werken zijn op zich niet het probleem al denken veel managers dat wel. Het gaat erom dat er voldoende energiebronnen beschikbaar zijn om de druk of het vele werk aan te kunnen, vanuit de organisatie en vanuit jezelf. Bij energiebronnen vanuit de organisatie kun je denken aan: steun van collega’s & leidinggevenden, duidelijkheid over je rol, waardering, vrijheid om zelf werk in te delen, afwisseling, inspraak, vertrouwen in de leiding, kansen om te leren en ruimte om door te groeien. Bij persoonlijke energiebronnen draait het om zaken zoals: optimisme, eigenwaarde en geloof in eigen kunnen.

Bevlogenheid in je organisatie cultiveren

Er zijn diverse factoren die bevlogenheid op organisatieniveau bevorderen. Die kun je onderbrengen in de categorieën: ruimte voor inspraak (autonomie), een goede sfeer (binding) en mogelijkheden voor groei (competentie). Een abc’tje dus. Je kunt de bevlogenheid in je organisatie cultiveren door teams en afdelingen door te lichten op factoren die energie geven en factoren die energie kosten. Vervolgens is het zaak om verbeteringen door te voren en vol te houden. Als werknemers hierbij het gevoel krijgen dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen op hun werkomgeving zijn ze meer gemotiveerd en ervaren ze een hoger niveau van welzijn dan wanneer bijvoorbeeld leidinggevenden aanpassingen in de werkomgeving doen. Diverse studies laten zien dat individuele programma’s effectiever zijn in het vergroten van bevlogenheid, dan ingrepen op organisatieniveau. Daarom gaat m’n volgende column over wat je kunt doen om op individueel niveau bevlogenheid te vergroten. 

Door:  Ronald van der Molen
Ronald van der Molen is eigenaar van Transformatio. Hij begeleidt leidinggevenden, teams en organisaties die stevig willen of moeten veranderen zodat ze gaan floreren. Daarnaast verzorgt hij key-notes, workshops en columns over organisch leiderschap.