In de huidige maatschappij struikel je bijna over de netwerkverbanden en samenwerkingsvormen tussen veel verschillende partijen. Toch zijn er maar weinig mensen die weten hoe je zo’n verband duurzaam vorm kunt geven. Een beetje kennis is dan ook geen overbodige luxe. Klinisch psycholoog en bedrijfskundige Rosi Dhaenens heeft die kennis, en deelt er graag van uit.
Als ‘collaboratologist’, expert in de kunst van het samenwerken, vindt Rosi Dhaenens dat de wereld behoefte heeft aan meer inzicht in hoe netwerken samenwerken. “Dit zou eigenlijk in het curriculum van managementopleidingen moeten zitten. Als je betekenisvol wilt zijn in de structurele samenwerking met meer partijen is verbindend samenwerken rond een bepaalde agenda een eigentijdse deskundigheid.” Er zijn ook organisaties die hun leidinggevenden uitzoeken op deze kerncompetentie, weet zij. “In deze tijd is dat heel verstandig als je succesvol wilt zijn.”Persoonlijke betrokkenheid
Teams en netwerken zijn behoorlijk tegengestelde entiteiten, zegt Dhaenens. “In een team werk je samen aan een doel, terwijl je afhankelijk van elkaar bent om dat doel te bereiken. Een netwerk verbindt zich niet altijd door een gemeenschappelijk doel, maar door een relatie, professie, opgave, identiteit of thema. Bijvoorbeeld een netwerk van psychologen, of een netwerk van bedrijven die aan duurzaamheid werken. Het is geen stabiele alliantie waarin de partijbelangen centraal staan, maar de deelname van partijen is juist afhankelijk van de bijdrage die zij kunnen leveren. In- en uittreden is onderdeel van het spel en dus loont het minder om in persoonlijke verhoudingen te investeren.” Persoonlijke betrokkenheid bij het thema, of passie, is wél belangrijk, anders wordt het niks, zegt Dhaenens. “De identiteit van een netwerk zorgt ervoor dat mensen zich aan het netwerk verbinden, of niet. Een netwerk werkt als mensen erbij willen horen vanuit hun passie. Daar moet je als netwerk dan ook bewust aan sleutelen om sterk te zijn.”Tijdelijke coalities
Van wat een netwerk eigenlijk is, zijn diverse definities in omloop. Kort gezegd is het een verbinding tussen een groep mensen die samenwerken aan een bepaalde ambitie. Vaak heeft een netwerk een vaste kern van bijvoorbeeld oprichters of regisseurs, met daaromheen een wat lossere schil. Dhaenens: “Het is voor netwerken altijd de vraag hoe je meer mensen in de kern kunt krijgen. Een oplossing daarvoor is dat je niet iedereen aan hetzelfde verbindt, maar tijdelijke coalities sluit rondom subthema’s. Dat worden netwerken in een netwerk, en daardoor worden netwerken levendiger en minder dwingend. Ook is het belangrijk het netwerk te vernieuwen, en soms fundamenteel andere partijen toe te laten om relevant te kunnen blijven. Zoiets is trouwens niet altijd leuk, maar het zorgt wel voor succes, beweging en nieuwe energie.”
Beweeglijk leiderschap
Durf te verbinden
“Netwerken zijn massaal aanwezig in de maatschappij en in organisaties. Maar het valt mij op dat het fenomeen voor velen pas interessant wordt als het over netwerkleiderschap gaat. Ik stoor me een beetje aan de extreme aandacht voor leiderschap. De grap is namelijk dat netwerken pas sterk kunnen zijn als het leiderschap veel minder uitgesproken is. Als het leiderschap wisselt, qua vorm en rol, en als het gedragen wordt door veel mensen.” Zij geeft een voorbeeld. “Neem een bank. Die wil een rol spelen in de ontwikkeling van een stad of regio. Maar de ondernemersvereniging wil dat ook, en de Kamer van Koophandel ook. Ze willen allemaal zelf regisseur en spelbepaler zijn. Zij hebben er de grootste moeite mee om te zien dat er al van alles gebeurt. En dat het voor het resultaat wezenlijk is je te verbinden aan wat er al is, en daar een bijdrage aan te leveren, in plaats van dat je zoekt naar erkenning.” En zo heeft deelnemen aan een netwerk ook iets onbaatzuchtigs, stelt Dhaenens. “En dat vinden mensen moeilijk”, weet zij. Haar advies: “De communities rondom kennis en opgaven rollen over elkaar heen. Stop met steeds nieuwe netwerken bouwen, en durf te zoeken naar een netwerk dat al een groot deel van jouw ambities verwezenlijkt. Dan kun je werkelijk verbinden en bijdragen.”Lezen en weten
Meer weten over netwerken en netwerkleiderschap? Rosi Dhaenens verzorgt binnenkort een workshop tijdens het event Corporate Culture. Ook geeft zij een masterclass in de reeks Netwerkleiderschap. Hierover zegt zij zelf: “Ik bied mensen een andere kijk op de werkelijkheid aan. Het is doorgaans heel interessant om achter de schermen te kijken van netwerken. Wat gebeurt er nou werkelijk bij en tussen mensen als ze gaan netwerken? Hoe kunnen we beter begrijpen en beter sturen?”
Voor wie meer wil lezen over samenwerken in een netwerk is het boek Organiseren in en met netwerken een aanrader. Rosi Dhaenens is coauteur van dit boek.
- Rosi geeft een masterclass in de reeks Netwerkleiderschap: http://www.reeksnetwerkleiderschap.nl/ en geeft een sessie tijdens het Event Corporate Culture: https://corporateculture.managementimpact.nl/home
