Voordat je in een organisatie bezig gaat met veranderen, moet je een diagnose stellen. Want pas als je weet waar je nu staat, weet je waar je naartoe kunt bewegen. Het Totemmodel voor culturele interventies helpt je daarbij.
In dit model zie je het logo van de Academie voor Organisatiecultuur verbeeld als een totem. Het is een model van vijf typen cultuurtransities die een organisatie te maken heeft.De vijf typen cultuurtransities:
- In de totem van de cultuurcreatie zien we de ruwe boomstam; uit het niks wordt gezamenlijkheid geschapen.
- De totem van de culturele continuïteit straalt en schittert; we zien een totem waar de organisatie trots op is.
- Bij culturele heroriëntatie zien we een totem die verborgen is, zoek is, die niet meer gebruikt wordt waarvoor hij ooit bedoeld was.
- Dat totems ook ziek of stuk kunnen zijn, zien we in de totem van culturele healing.
- Echt anders wordt het in de laatste totem; de vlinder verbeeldt culturele transformatie. De wereld staat letterlijk op z’n kop.
- We willen een totempaal bouwen en barsten van de energie. Hoe maken we een mooie duurzame totempaal uit een ruwe boomstam? Ofwel: We zitten in de opstartfase van een nieuwe organisatie. Hoe bouwen we een duurzame cultuur? Hoe zetten we onze ideeën en dromen om in gedrag en systemen?
- We hebben een prachtige totempaal, hoe laten we die zien? Ofwel: Het gaat heel goed met onze organisatie, maar hoe laten we dat de wereld weten en bestendigen we deze fantastische organisatiecultuur? En hoe gaan we om met die lastige groeipijn zoals we die in de blog hierboven beschreven?
- Ergens op zolder hadden we nog een totempaal staan, maar waar ook alweer? Ofwel: Wat was ook al weer de bedoeling van onze organisatie? We lijken te zijn verstrikt in systemen en procedures. We zijn onszelf een beetje kwijtgeraakt. We moeten terug naar de oorspronkelijke bedoeling.
- De totempaal is stuk, wat nu? Ofwel: De organisatiecultuur is disfunctioneel of delen van de organisatie functioneren niet goed genoeg. Als we niks doen, loopt ons bestaansrecht gevaar. We moeten herstellen, snijden, genezen.
- We hebben behoefte aan een nieuwe totempaal. Ofwel: Het is tijd voor een radicale transformatie. Het moet echt anders. De omgeving vraagt om verandering, of we gaan fuseren. Een grootschalige ommezwaai staat op stapel.
Stel de totemvraag
Om cultuurinterventies met impact te doen, helpt het om de ‘totemvraag’ te stellen, om tijd te nemen om te bepalen om welk type cultuurinterventie het eigenlijk draait. De totemvraag brengt het gesprek op gang over wat nu de echt gewenste veranderrichting is. Of misschien moet er juist niet veranderd, maar geconsolideerd of versterkt worden. Het gesprek zal gaan over de ziel van de organisatie, over organisatietotems, dromen, over wat vroeger was en over het verlangen naar de toekomst. Idealiter voeren we dit gesprek niet alleen met de opdrachtgever, maar helpen we om de dialoog over die vraag binnen de organisatie zelf op gang te krijgen. Want een goede en gedeelde diagnose is de helft van de cultuurinterventie. Al tijdens de cultuurdiagnose zet de verandering in doordat mensen met elkaar in gesprek gaan over de betekenisgeving van de dagdagelijkse activiteiten.
Dit model staat uitgebreid beschreven in het boek de Corporate Tribe, dat managementboek van het Jaar is geworden. In de leergang Corporate Antropologie leer je werken met dit model en krijg je een kaartspel om het gesprek te voeren in organisaties.
Door: Danielle Braun
Dr. Danielle Braun is corporate antropoloog. Reist de wereld rond op zoek naar wat we van tribes overal op de wereld kunnen leren over onze eigen samenleving. Schrijver van de boeken ‘de Corporate Tribe’ ‘Building Tribes’ en Da’s Gek’. Ze spreekt en schrijft over organisatiecultuur. Begeleidt leiders bij conflict en verandering. Ze is Directeur van de Academie voor Organisatiecultuur. Onder de titel #antropoloogdesvaderlands geeft ze duiding aan de dingen die om ons heen gebeuren.
