Om optimaal te functioneren kan je maar het beste fit en gezond zijn. Maar daar moet je als mens heel veel voor doen én laten. Je zorgt voor een actieve leefstijl, je blijft jezelf ontwikkelen en je hebt een open blik voor jouw omgeving. Als je (te) lang stilstaat gaat je conditie achteruit en verlies je aan relevantie. Voor organisaties geldt precies hetzelfde, daarom maak ik graag de vergelijking tussen mens (als levend wezen) en organisaties.
Je kan maar beter fit zijn
Neemt de levensverwachting van de mens toe, die van organisaties neemt de laatste decennia sterk af. Veel grote en succesvolle ondernemingen bestaan over 15 jaar simpelweg niet meer. Voor MKB-bedrijven is de gemiddelde levensverwachting zelfs nog 5 jaar korter! ING becijferde dat ongeveer 60% van MKB-ondernemers zich tot de kopgroep (6%) en de middenmoot (54%) behoren. De pijn zit ‘m in de 40% die tot de achterhoede behoren.
Net zoals voor de mens, zijn er ook hier veel ‘tel sell’ achtige deskundigen die hun eenzijdige product of dienst aanprijzen als dé oplossing om eenvoudig, moeiteloos en snel jouw organisatie weer fit te krijgen. Maar schone schijn bedriegt, het is nooit eenvoudig. Ook organisaties dienen een goede levensstijl aannemen om hun conditie op niveau te krijgen en te houden. En dat vraagt een behoorlijk veel inspanning en discipline.
Heb je een glashelder doel?
Om het verschil te maken moet je dus op meerdere vlakken tegelijk aan de slag. Dat vraagt veel van je en je kan dus maar het beter een glashelder doel en plan hebben. Fitte organisaties hebben een duidelijke visie, een ambitie, ideeën, zijn actief en hebben een plan. Een in de praktijk veel voorkomende valkuil is dat het middel en doel door elkaar gehaald worden. Hoe vaak hoor je in organisaties wel niet: ‘we moeten automatiseren!’ of ‘we moeten de verantwoordelijkheid lager in de organisatie leggen!’. Maar het gaat niet om het hardlopen, maar om het krijgen van een betere conditie. Het is de ambitie en gedroomde doel dat motiveert en NIET het middel. Zeg maar eens eerlijk, wat spreekt jou meer aan: “muren afbikken”, “tuin omspitten” of “je droomhuis realiseren”.
“Verandering mislukt bijna nooit omdat het te vroeg is. Het mislukt bijna altijd omdat het te laat is.”
Seth Godin
Nu nog echt gaan doen
Niets meer missen?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief
We hebben een motiverend, glasheldere doel en ambitie geformuleerd. Nu is het tijd voor actie. Wat doe je als mens allemaal fit te worden: je zorgt voor voldoende beweging, je legt jezelf een gezond voedingspatroon op, je zorgt voor verdere ontwikkeling, onderhoud sociale contacten en zorgt voor een goede work/life balans En net zoals voor ons geldt, kan je als organisatie alleen fit zijn en blijven als de hele organisatie mee doet. Je kan als management (hoofd) nog zo graag iets willen, maar uiteindelijk moet ook de motivatie (hart) en het héle lichaam (de organisatie) meewerken. Als je onvoldoende vooruitgang ziet door bijvoorbeeld een blessure, dan loop je het risico dat de motivatie pijlsnel verdwijnt. En voordat je het weet wordt alweer teruggegrepen naar het oude vertrouwde, niet effectieve gedrag. Hoe groter de ‘gap’ tussen realiteit en gedroomde doel, hoe meer bloed, zweet en inspanning nodig is. Als je fit wilt zijn kan je dus maar het beste direct beginnen. Het maken van kleine babysteps kan enorm helpen om het vertrouwen en de motivatie in de verandering te behouden.
Richt je energie op wat effect heeft
Het wordt tijd om keuzes te gaan maken. Wat laten we staan en wat niet? Drinken we nog alcohol (misschien alleen in het weekend?) en wat gaan we doen om meer te bewegen. Hebben we hulp nodig met een trainingsschema of misschien wel een personal coach? Net zoals bij ons, moet je ook als organisatie op meerdere vlakken keuzen gaan maken. Een van de lastigste dingen is bijna altijd de kwestie van oude gewoontes afleren. Zo zijn we in organisaties van nature gewent om ons op de ‘bottle-necks’ te focussen. Maar als je altijd focust en communiceert wat er niet goed gaat (en dus beter moet) dan helpt dat niet om de sfeer en het vertrouwen met je werknemers te verbeteren. Je kan beter kijken wat er allemaal wel al goed gaat en daarop voortborduren. Google maar eens op ‘appreciative inquiry’. Als je focust op positief gedrag en mooie resultaten en die vibe verspreid zich als een olievlek verder over de organisatie; welk impact gaat dat hebben?
Een ander dilemma voor een leidinggevende is de verdeling van zijn energie en tijd. In iedere organisatie heb je medewerkers die goede resultaten laten zien of degene die dat niet of minder doen. Heb jij jezelf wel eens afgevraagd waar de meeste tijd en energie naar toe gaat? Waarschijnlijk is het de laatste groep die de meeste aandacht en energie vraagt. Nu hoef je jezelf daarvoor niet te verontschuldigen, want in de praktijk bij de meeste leidinggevende het de dagelijkse realiteit. Maar welke groep gaat jou helpen om mooie resultaten te bereiken?
Het is niet nodig om te veranderen. Overleven is niet verplicht.”
W. Edwards Deming
Fysieke conditie en mentale conditie ontwikkelen
Wil je echt succesvol zijn dan kom je er niet meer mee weg om alleen fysiek fit te zijn. Ook de mentale fitheid speelt een belangrijke rol. Zo ontwikkeld de technologie zich exponentieel, terwijl organisaties zich op zijn best slechts progressief ontwikkelen. Er is dus meer nodig om bij te blijven en niet achterop te raken. Dat klinkt misschien als een bedreiging maar het biedt, zeker voor diegene die de uitdaging aangaan, zeker ook kansen. Kennis is naast creativiteit wel een van de belangrijkste factoren. Kennis kan je als organisatie verwerven door bijvoorbeeld de juiste mensen aan te nemen, een lerende organisatie te realiseren en/of door slimme samenwerkingen aan te gaan.
150 jaar geleden beschreef Darwin al het fenomeen “the survival of the fittest”. De snelle veranderingen in de wereld om ons heen dwingt organisaties om zich in korte tijd aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. De huidige coronacrisis maakt dat nog maar eens pijnlijk duidelijk. Als organisatie moet je wendbaar en actief blijven; ‘stilstaand water gaat stinken. Je kan als organisatie maar liever een sprankelend beekje of misschien zelfs wel een bruisende rivier zijn.
Om na te kunnen denken over hoe we het beter of anders kunnen doen hebben we de nodige creativiteit nodig. Met behulp van verbeeldingskracht kunnen we van de gebaande paden afwijken en nieuwe, innovatieve oplossingen bedenken. Opmerkelijk genoeg blijken we tussen ons 5de en 15de levensjaar af te leren om creatief te zijn (Land & Jarman, 1992 / Zhoa, 2012). Gelukkig kan creativiteit, mits in het juiste klimaat, zich wel weer ontwikkelen. Maar met een creatieve geest alleen ben je er nog niet. Om die creatieve ideeën tot leven te brengen zal je ook moeten innoveren en ondernemen. Creativiteit en innovatie vragen om zaaien, verzorgen en oogsten.
Iedereen kan (weer) fit en succesvol worden
Als oudere gevestigde organisatie het je waarschijnlijk een grotere omvang en de nodige reserves. Je omvang maakt je misschien wat logger en minder flexibel, maar je kan in ieder geval de nodige reserves vrij maken om te bewegen. Maar kleinere organisaties kunnen vandaag de dag exponentieel te groeien. In de laatste decennia zijn de langjarige economische cycli vervangen door kortdurende periodes van ups en downs. En juist deze kortere cycli maken schaalgrootte van minder doorslaggevend belang.
Kortom, juist ook voor organisaties is het van belang om nu in beweging te komen. En te werken aan de fysieke en mentale fitheid. Daarbij is het, net als bij onszelf, best handig om een ‘organisatie fitness coach’ in te huren. Die kan (geheel afgestemd op de organisatie) ondersteuning bieden bij het stellen van realistische doelen, het make van goede keuzes, het opstellen van het fitness schema en de organisatie aanmoedigen en motiveren om door te zetten.
Door: Christiaan Knopper
Christiaan Knopper adviseert, ondersteunt en traint organisaties en mensen om wendbaarder en succesvoller te worden. Hij is generalist en pragmaticus met ervaring in uiteenlopende branches. Een leven lang leren is hem op het lijf geschreven. Deze combinatie van theorie en praktijk zet hij al ruim 15 jaar succesvol in voor zijn bedrijven CK-Motion en de Fles van Klein. Daarnaast is hij als auteur en docent/trainer verbonden aan toonaangevende opleidingsinstituten.
