Ja maar, moet

“Ja maar….” . Jeuk kreeg ik ervan. Of erger, uitslag! ‘Elke keer als je iets voorstelt, bedenkt of in beweging wilt krijgen, is de reactie “Ja maar….. “. Of iets in de trant van “Een leuk idee hoor, maar …”. Op een gegeven moment werd het nog veel erger. Mensen volgden een training en leerden hun “Ja maar” te camoufleren. Ze gebruikten “Ja en …” of hele andere woorden. Maar door de toon hoorde je een gigantische “Ja maar”. “Ja maar” werd in mijn ogen gebruikt door remmers, conservatieve medewerkers en bekrompen zielen. Het was voor mij een synoniem voor weerstand, stagnatie en vertraging.

Die negatieve reflex is door een specifiek werkmoment voorgoed veranderd. Op een dag besloot het managementteam waarin ik zat een bepaald project te beginnen. Het zou een aantal problemen bij klanten oplossen. Ik was dik tevreden over het besluit. De volgende dag gaf ik een toelichting aan de afdeling. Het overgrote deel van de medewerkers knikte instemmend. Eentje schudde zijn hoofd, stond op en zei “JA, MAAR het systeem kan die gegevens op de achtergrond niet verwerken”. Ik incasseerde de opmerking en gaf anderen de ruimte om erop te reageren. Het merendeel van de groep deelde die mening niet. Daarop wuifde ik zijn bezwaren weg. Dom…. Twee maanden later waren we aan het overwerken om opdrachten en facturen met de hand te verwerken. Toen drong het tot me door. De meeste trainingen richten zich op de verkeerde persoon in relatie tot “Ja maar”. Ze richten zich namelijk op de “Ja Maar-der”, de persoon die de “Ja maar” uitspreekt. De kunst van het omgaan met de “Ja maar” is iets dat de ontvangende partij juist moet leren. De kunst van het incasseren en de meerwaarde zien van de “ja maar”. Dit start door aan te nemen dat de “ja-maarder” gelijk heeft. Dan luister je anders. Als iemand de waarheid spreekt, ga je die niet overtuigen. Als iemand de waarheid spreekt, luister je juist aandachtig. Het is dus de kunst van de ontvanger om de waarheid te zien, eruit te halen en deze op waarde te schatten. Je zoekt in de “Ja maar” de gouden kern of zoals de Engelsen zeggen: “a grain of truth”.

Waarheid in Ja maar

Mijn ervaring is dat die waarheid eigenlijk in elke “Ja maar” zit. Het bevat kennis die het besluit completer maakt en het resultaat beter. De “Ja maar” is de stem van een minderheid die het niet altijd precies en diplomatiek kan verwoorden. De minderheid die soms een lang verhaal heeft, wollig, vaag of emotioneel. Maar zodra je luistert, doorvraagt en het verhaal helder krijgt zie je als ontvanger “the grain of truth” in het verhaal vindt. Als je dat voor de ander kunt verwoorden, verandert het gedrag van de “zender” ook vaak. Die voelt zich gehoord en ziet zijn zorgen terug in het besluit, ook al is dat besluit misschien niet zoals de “ja maarder” voor ogen had. Dus stimuleer “Ja maar-s”. Pel ze af en vind die “grains of truth”. Vervolgens vertaal je die in een advies, een aandachtspunt voor implementatie of een aanvulling op het besluit of geef je aan waarom je wat je overwegingen zijn. Zo buig je meer dan alleen de “Ja maar” om. Door: Maurice van Hoek