Sommige mensen zijn heel gelukkig met hun baan. Werk brengt ze vreugde, ze voelen zich in controle, hebben een goed gevoel over wat ze doen en zijn in harmonie met de rest van hun leven. In psychologische termen hebben we het hier over ‘harmonieuze passie’. Maar er is ook een ander soort passie: de obsessieve. En die is gevaarlijk en contraproductief. Hoe voorkom je dat je passie voor je werk een obsessie wordt?
Is obsessieve passie ooit nuttig? Wat moet je doen als je merkt dat je passie voor het werk niet harmonieus, maar obsessief is? Scott Barry Kaufman laat op Harvard Business Review zijn licht over de kwestie schijnen.
Obsessie zorgt voor conflicten
Mensen die obsessief gedreven worden, voelen een oncontroleerbare drang om te werken en vinden geen balans tussen werk en privé. Hun werk komt voortdurend in conflict met allerlei andere activiteiten. Obsessieve passie zorgt zelfs voor een instabiel en negatief zelfbeeld.
Er zijn mensen die stellen dat obsessieve passie nuttig zou kunnen zijn als je aan iets nieuws begint. Een nieuwe, verantwoordelijke baan, een nieuw bedrijf. Kaufman is het daar niet mee eens: Obsessieve passie is zelden nuttig. Degenen met een hoge mate van obsessieve passie zijn weliswaar betrokken, gericht, en toegewijd, maar ook onbuigzaam en dwangmatig. Ze kunnen zich moeilijk los maken. Geef je daar in de beginfase aan toe, dan riskeer je een burn-out op de langere termijn.
Harmonieuze passie heeft te maken met flow – de mentale staat waarin je volledig aanwezig bent en volledig ondergedompeld in een taak. Uit onderzoek blijkt dat dit bevorderlijk is voor creativiteit. De positieve emoties en intrinsieke vreugde die bij harmonieuze passie horen leiden tot grootse dingen, in tegenstelling tot de negatieve emoties, de dwangmatigheid en het onstabiele ego dat hoort bij obsessieve passie.
Waarschuwingssignalen
Ieder van ons heeft op zijn minst een beetje obsessieve en harmonieuze passie voor het werk. De sleutel tot een grotere productiviteit en het voorkomen van een burn-out: verhoog de harmonieuze passie en dring de obsessieve passie terug.
Er zijn duidelijke waarschuwingssignalen dat je obsessief bent gepassioneerd als het om je werk gaat. Hier zijn een paar tests:
- Heb je genoeg energie? Ben je in je werk bezig met positief enthousiasme? Heb je het gevoel dat je plezier hebt in wat je doet?
- Definieer je jezelf door andere criteria dan het werk? Stel jezelf voor als een taart: hoe groot is het stuk dat voor je werk staat?
- Is je zelfbeeld positief? Bij obsessieve passie is sprake van een negatief zelfbeeld, inclusief automatische onbewuste associaties tussen jezelf en het begrip ‘onaangenaam’.
- Als je aan het werk bent, draait het dan om ‘willen’ en ‘leren‘ of eerder om ‘moeten’.
- Ben je in staat om te stoppen met werken wanneer je wilt? Voel je een dwang altijd te werken?
- Voel je de flow als je werkt? Heb je het gevoel alsof de tijd naar de achtergrond verdwijnt of voel je juist een enorme druk? Flow is een aangename ervaring, obsessieve betrokkenheid voelt allerminst prettig.
Een paar keer ‘Nee’ als antwoord op deze vragen kunnen er op duiden dat de passie voor je werk niet harmonieus maar obsessief is.
Dit doe je bij obsessieve passie
- Neem serieuze pauzes. Maak jezelf los van je werk door andere activiteiten te plannen. Lunch met een vriend(in), ga naar de sportschool, van die dingen. Plan buiten werktijd leuke activiteiten met familie en vrienden. Maak een strak schema en houd je daaraan.
- Neem geen werk mee naar huis. Als je het je kunt veroorloven, zorg dat het onmogelijk is om vanuit huis toegang tot je werk te krijgen. Laat de laptop en het papierwerk op de zaak. Laat een out-of-office melding achter voor je zakelijke mail en ga die thuis niet toch checken. Obsessieve passie is eigenlijk gewoon een slechte gewoonte, en gewoonten kunnen – met beleid – worden afgeleerd.
- Verander je denkpatronen als je aan het werk bent. Doe eens net of je zo’n harmonieus gedreven persoon bent. Probeer het ‘moeten’ in je hood te vervangen door ‘willen’. Lastig in het begin, maar het kan. De obsessief gedreven mindset verdwijnt en daarmee ook het gedrag dat daar bij hoort. In een recente studie wordt geconcludeerd dat het veranderen van je gedachtepatronen het gevoel van eigenwaarde en harmonieuze passie wel degelijk kan vergroten.
- Geef jezelf over aan een nieuwe hobby. Je hele ziel en zaligheid in een bepaald project (je werk…) leggen is op zichzelf al verkeerd. Hoe meer extra activiteiten buiten het werk, hoe groter het positieve gevoel van eigenwaarde. Hoe minder ruimte je werk en je werkprestaties innemen, hoe kleiner de kans op een burn-out.
Contraproductief
Als je denkt dat dit alles niet te combineren valt met het behalen van je doelen of zelfs een succesvolle carrière in de weg staat: dat valt wel mee. Passie voor je werk is een van de belangrijkste pijlers onder prestaties, creativiteit, verbeelding en vindingrijkheid, dat is een feit. Niemand kan zonder. Maar velen beseffen te weinig hoe veel andere belangrijke onderdelen van het leven onze voornaamste passie voeden. Wanneer je leven niet in balans is, kan passie obsessief worden en daarmee contraproductief.
Als je je goed voelt over jezelf en het werk dat je doet en in staat bent je werk op tijd en met regelmaat los te laten, ben je beter af. Passie is dan de bron van succes op lange termijn.
(Bron: Scott Barry Kaufman in Harvard Business Review)
