We belonen het oplossen van problemen in plaats van het voorkomen ervan.
Ervaring lijkt een behoorlijk betrouwbare leidraad te zijn. Maar soms laat onze ervaring ons erin tuinen in plaats van ons te helpen, zeggen Emre Soyer (Özyeǧin University, Istanbul) en Robin M. Hogarth (Universitat Pompeu Fabra, Barcelona). Dit is het probleem. We bezien het verleden door bepaalde filters, en die filters verstoren onze perceptie. Dat leidt tot bias bij de interpretatie van onze ervaring. Wat op zijn beurt weer maakt dat de beoordelingen en beslissingen die we op grond van die interpretaties maken vaak onjuist zijn. Met name drie filters zetten ons op het verkeerde been.
We focussen op wat we zien
De bedrijfsomgeving richt ons op resultaten die we kunnen waarnemen, met name op successen. Dat heeft vervelende gevolgen: we bestuderen niet de processen die tot de uitkomsten hebben geleid, onderschatten de rol van het toeval, veranderen strategieën om verkeerde redenen, en belonen het oplossen van problemen in plaats van het voorkomen ervan. Dit zijn de remedies:
• Bestudeer vooral de mislukkingen.
• Evalueer het proces dat tot een besluit heeft geleid.
• Leer van near-misses – mislukkingen die er als een succes uitzien, louter omdat ze geen ernstige consequenties hebben.
• Beloon mensen die voorkomen dat er problemen optreden.
Onze adviseurs censureren wat ze ons vertellen
Zelfs als je niet omringd bent met louter jaknikkers is de organisatiedynamiek vaak zodanig dat de mensen om je heen informatie censureren en selecteren. Gevolgen: je hebt geen juist beeld van je strategische competentie, iedereen voelt zich gedwongen om het met de groep eens te zijn, en de groep wordt minder creatief. Dit is hoe je het voorkomt:
• Zet een braintrust op met uiteenlopende zienswijzen over strategische kwesties.
• Zoek een vertrouweling die het met je oneens is.
• Creëer veilige, anonieme rapporteerkanalen.
We overwaarderen ons redeneringsvermogen
We baseren ons op gebrekkige herinneringen, beperkte ervaring en de foute aanname dat de toekomst op het verleden zal lijken. Daar komt nog bij dat we focussen op aanwijzingen die onze opvattingen bevestigen – en negeren wat niet in ons straatje past. Dat heeft nare consequenties: we zien patronen die er helemaal niet zijn, we proberen dingen te voorspellen die niet voorspelbaar zijn, en onverwachte gebeurtenissen worden niet als kansen gezien maar als obstakels. Dit zijn de remedies:
• Zoek actief naar bewijzen die het tegendeel aantonen.
• Laat je niet in de kaart kijken door externe deskundigen, zoals consultants, zodat die niet in de verleiding komen om je te vertellen wat je wilt horen.
• Zoek naar signalen die wijzen op gebeurtenissen die je missie in gevaar kunnen brengen.
• Werk meerdere scenario’s uit.
• Erken de rol van de geluksfactor.
• Omarm serendipiteit.
Bron: Harvard Business Review, mei 2015, vertaald en bewerkt door Management Trends
