Innoveren op een manier die breed omarmd wordt vraagt om creativiteit, volharding en een goed beeld van wat je ermee wilt bereiken. Soms ontstaat succesvolle innovatie bij toeval. De Frisbee begon als taartvorm. Post-Its kwamen voort uit een mislukt superlijmexperiment. Maar om de grote maatschappelijke uitdagingen aan te gaan is vaak meer nodig dan geluk.
Klimaatverandering, vergrijzing, de energietransitie, sociale ongelijkheid, pandemieën – het zijn stuk voor stuk waanzinnig complexe problemen die een heleboel mensen aangaan en verregaande impact kunnen hebben op onze samenleving. Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, moeten oplossingen niet alleen innovatief zijn, maar vooral ook aansluiten bij de maatschappij. Tenslotte heeft niemand iets aan een goede oplossing die door niemand wordt gebruikt.
Werk niet vanuit de oplossing
Een goede oplossing begint zelden bij technologie. Zelfs de beste technologie kan geen probleem oplossen als niet glashelder is wat de uitdaging precies inhoudt, welke toegevoegde waarde nu precies gezocht wordt of als er geen acceptatie bij de doelgroepen is.
Dit geldt dubbel voor de gewichtige uitdagingen waar we als maatschappij voor staan. Vanuit PA Consulting werken we geregeld mee aan uitdagingen met grote maatschappelijke impact, waar we niet alleen een oplossing voor bedenken, maar waarbij we ook helpen die concreet en uitvoerbaar te maken. Een grondige probleemanalyse is daarbij altijd de eerste stap.
Neem gentherapie. Het leidt in potentie tot gepersonaliseerde behandelingen tegen zeldzame ziektes en vormen van kanker. Maar hoe past het binnen de maatschappij? Hoe maak je deze behandelingen economisch vatbaar op grote schaal, zonder te tornen aan die gepersonaliseerde insteek? Hoe zorg je dat het betaalbaar wordt voor de bevolking? Pas toen we deze vraagstukken hadden opgelost, kon dit innovatieve project de fase van experimentele behandeling voorbijgaan.
Waterzuivering
Nog een voorbeeld: waterzuivering. Het Australische Water Source had een innovatieve oplossing, maar kon deze niet implementeren waar het nodig was vanwege de gebrekkige lokale infrastructuur. Hun oplossing is passend gemaakt door waterzuiveringsinstallaties decentraal te maken met behulp van het Internet of Things, zodat ook mensen die ‘off the grid’ wonen toegang krijgen tot schoon drinkwater.
Ook timing is een belangrijke factor. Vanuit PA hebben we ruim 10 jaar meegewerkt aan de ontwikkeling van Airora, een technologie die virussen en bacteriën doodt. Ziekenhuizen vonden de technologie weliswaar interessant, maar zagen er de noodzaak niet van in. Als er een uitbraak plaatsvond, gooiden ze liever een afdeling dicht: niet erg handig, maar goedkoper en over het algemeen afdoende. Toen kwam COVID-19 en werd de oplossing plotseling wél als passend gezien. Het initiatief werd weer opgestart en doorontwikkeld. In het hernieuwde partnership hebben we in enkele maanden tijd de technologie, de go-to-market en het prijsmodel klaargestoomd, inclusief de implementatie van veelbelovende pilotprojecten in ziekenhuizen.
Leren innoveren voor de maatschappij
Maatschappelijke innovatie is een speciale tak van sport waar een heleboel factoren succesvol moeten samenkomen: uitdaging, oplossing en een match met de maatschappij. Als we als maatschappij vooruit willen, is het essentieel dat we op deze manier naar uitdagingen leren kijken. Dat is een van de redenen waarom PA Consulting jaarlijks de Raspberry Pi competitie voor scholen organiseert, waarin wij scholieren vragen om met behulp van technologie een oplossing te verzinnen voor een maatschappelijk probleem. Om te winnen is het niet voldoende met een technisch vernuftige of ‘coole’ oplossing te komen. Wat we vooral willen zien is dat de deelnemers zich zorgvuldig hebben verdiept in het probleem voordat ze aan een passende oplossing beginnen te werken.
Leren alle aspecten van een uitdaging te overwegen, en ook oog te hebben voor de maatschappelijke context, is een essentiële eigenschap om technologie succesvol in te zetten voor maatschappelijke innovatie.
Ernst Brand, public sector expert bij PA Consulting
