Motivatie: Medewerkers moeten het hebben, maar kun je iemand wel motiveren?

Motivatie. Iets waarvan we allemaal vinden dat medewerkers het zouden moeten hebben, maar wat tegelijkertijd een lastig geval is, want te veel of te weinig motivatie vinden we vaak ook niet goed. Of we zeggen tegen elkaar: als we nu maar onze mensen motiveren, dan komt het wel goed. Maar ja, wat is motivatie nu eigenlijk?

Motivatie zorgt er over het algemeen voor dat iemand wordt aangezet tot actie. Wat niet meteen wil zeggen dat als iemand goed werk aflevert, deze persoon ook gemotiveerd is. Wat je vaak wel ziet is, dat als de motivatie van iemand niet hoog is, de prestaties ook achteruitgaan of ondermaats zijn.

Volgens de theorie van Maslow komt de motivatie die mensen uit hun werk halen, pas aan de orde als aan alle andere vormen van motivatie voldaan is: een dak boven je hoofd, voedsel, veiligheid en aandacht.

Neem nu eens een moment en ga bij jezelf na: welke factoren bepalen voor jou of je ergens enthousiast of gedreven over raakt?

Het zal vaak niet gaan om de functie die je hebt of de specifieke taak die er voor je ligt (hoewel dit laatste wel een motivatiefactor kan zijn). Vrijwel altijd raak je gemotiveerd door zaken als:

De betekenis of de waarde van het werk dat je doet
De deskundigheid die je hebt over jouw taak of werk
De mate van creativiteit die het je biedt
De mate van verbondenheid met de groep
De mate van autonomie, de mogelijkheid tot of de mate van het nemen van beslissingen of het regelen van zaken
De zekerheid die het je biedt
De status die het met zich mee brengt
De materiële beloning

Maar niet iedereen raakt gemotiveerd door dezelfde dingen en het lijstje hierboven is slechts een indicatie waarbij niet alle punten van toepassing zullen zijn op alle mensen.

Belang van motivatie

Maar, hoor ik je zeggen: waarom is motivatie op het werk belangrijk? Als je baalt van je werk en deze onvrede neemt ernstige vormen aan, dan kan dat uitlopen op overspannenheid of een burn-out. Zaak dus om te zorgen dat dat de juiste persoon op het juiste moment op de juiste plek zit. Dat diegene zijn doelstellingen kan halen en dat wat iemand kan, aansluit op de taak die hij of zij heeft. Nog belangrijker: dat diegene waardering en erkenning krijgt voor wat hij of zij gedaan heeft! En vergeet de uitdaging niet. Mensen worden over het algemeen positief geprikkeld als ze iets meer of iets anders kunnen doen dan puur hun afgebakende takenpakket.

Voorbeelden van demotivatie

Als aan deze voorwaarden niet voldaan wordt, kan iemand gedemotiveerd raken. Een paar voorbeelden. Je hebt een medewerker die graag problemen wil oplossen, maar die geen beslissingsbevoegdheid heeft bij het uitvoeren van zijn of haar taak. Hij of zij zal gedemotiveerd raken omdat wat hij of zij wil (problemen oplossen) niet mogelijk is zonder tussenkomst van een ander. En die ander denkt wellicht anders over zijn of haar oplossingen dan hij of zij. Een ander voorbeeld: een manager werkt graag mee aan het maken van beleid, maar krijgt daar geen kans voor omdat het beleid van bovenaf wordt bepaald. Bovendien sluit het beleid niet aan op zijn of haar ideeën voor de afdeling.

Maar demotivatie kan ook komen door bepaalde taken, pesterijen door manager of collega’s, het langdurig uitvoeren van routinematige klussen. Een aanhoudende werkdruk. Of iemand die zijn eigen werk niet zelf kan organiseren en geen invloed heeft op de kwaliteit. En de werkomgeving speelt ook een rol. Geluidsoverlast, een te hoge of niet goed geregelde temperatuur. Allemaal zaken die leiden tot ontevredenheid, wat als er niets aan gedaan wordt leidt tot demotivatie.

Wat kun je doen?

Voorkomen is beter dan genezen is het welbekende gezegde. En dat geldt ook hier. Creëer een omgeving waaruit medewerkers hun motivatie kunnen halen. Dit doe je door te zorgen voor persoonlijke ontwikkeling, successen, erkenning, de mogelijkheid bieden een bijdrage te leveren aan de doelstellingen van het bedrijf, in staat te zijn resultaten te boeken, zorgen dat ze kennis hebben over hun taak en deze kennis kunnen gebruiken etc.

Is iemand al gedemotiveerd? Ga dan het gesprek aan. Probeer erachter te komen waarom iemand gedemotiveerd is geraakt en zoek samen naar oplossingen. Dat is vaak al een deel van de oplossing. Check regelmatig hoe het gaat. Persoonlijke aandacht is cruciaal als je gedemotiveerde medewerkers weer gemotiveerd wil krijgen. En onthoud: een medewerker kan alleen zichzelf motiveren. Jij kunt voor de juiste omstandigheden zorgen!

Door: Saskia Vos

Saskia Vos is MD HR Outsourcing & Consultancy bij Lenard & Lenard, een service-organisatie gericht op het optimaliseren en ontzorgen van organisaties. Lenard & Lenard is gespecialiseerd in training & ontwikkeling, personeel & organisatie en finance & proces optimalisatie.