Naar een nieuwe organisatiekunde?

Een organisatie ontleent haar bestaansrecht en legitimiteit aan het creëren van waarde – in onze maatschappij primair economische waarde. Maar waardecreatie leidt, of kan ook leiden, tot afval, vervuiling, uitputting, armoede en vernietiging.  Hoe om te gaan met zoiets ‘simpels' als de drie P's: People, Planet en Profit?

Het klinkt zo simpel, maar in de harde en weerbarstige praktijk van alledag gaat het nog steeds maar al te vaak alleen over de P van Poen. In het boek Derde Generatie Kwaliteitsmanagement – Vertrekken, Zoeken, Verbreden reiken drieëntwintig auteurs vanuit verschillende invalshoeken hun ideeën aan over de ontwikkelingen binnen het vakgebied kwaliteitsmanagement.

Nieuwe kwaliteitszorg

De kritiek op de sociale en ecologische kosten die bedrijven met het oog op de shareholders maken ten koste van mens, maatschappij en milieu, zwelt aan. Gezien de felheid van die kritiek is een fundamentele herziening van de rol, plaats en functie van de onderneming in de maatschappij aan de orde. Die herziening is nodig om de organisatie naar de toekomst toe zo in te richten dat beantwoord kan worden aan de behoeften en verwachtingspatronen van álle stakeholders, niet alleen de shareholders. De organisatie heeft zo als opgave verschillende vormen van waarde op een evenwichtige manier te creëren door identificeren, afwegen en managen van de belangen van álle stakeholders.

Waardecreatie

Meervoudige waardecreatie, ook wel MVC (multiple value creation) genoemd, gaat over het creëren van resultaten, waarde, voor álle stakeholders, niet over resultaten voor de ene groep en effecten voor de andere groep. Dat is meer dan een subtiel verschil – dat is een groot verschil. Een logisch gevolg van dit alles is de vraag welke (nieuwe) organisatieaspecten om een nieuwe of vernieuwde vorm van kwaliteitszorg vragen. Voor veel organisaties zal de rol van het kwaliteitsmanagement, traditioneel sterk organisatie-intern en systeem gericht, veranderen.

Niet alle antwoorden

Het boek Derde Generatie Kwaliteitsmanagement maakt vooral zichtbaar hoe we met het bestaande arsenaal aan kennis en kunde kunnen toegroeien richting een derde generatie kwaliteitsmanagement. Dat wil niet zeggen dat alle antwoorden al in het bestaande te vinden zijn. Zo heeft kwaliteitsmanagement tussen organisaties in het boek nog geen kleur gekregen. Wat dat betekent voor de professie en de kennis die we nodig hebben is nog lang niet altijd even duidelijk. Een nieuwe organisatie- en samenwerkingskunde?