Beste Leike,
In jouw laatste blog beschreef je hoe moeilijk het zal zijn om voorzichtig en gebalanceerd terug te keren uit de Corona Lockdown; hoe makkelijk je doorschiet en geen maat kunt houden. Je eindigde met: “Oei, oei, oei, we gaan het moeilijk krijgen”.
Blijkbaar schreef je dat zo eloquent op dat je stuk heel veel gedeeld werd, maar dat de reacties zich beperkten tot “mooi gezegd, Leike” en varianten daarop.
Ik wil over nog wel een schepje bovenop jouw uitspraak dat het moeilijk wordt, doen. Daarvoor eerst een uitstapje.
Buschauffeur
In mijn studententijd was ik buschauffeur. Ik reed in zo’n grote gele streekbus van Centraal Nederland rond Amsterdam. Dat moest ik natuurlijk eerst leren. Ik had al een groot rijbewijs, dus rijden hoefde ik niet meer te leren. Hoe het met kaartjes werkte wel. Het was nog voor de strippenkaart en in de streekbus kwamen mensen met kaartjes van het GvB, andere streekbusmaatschappijen, combikaarten van de NS en nog veel meer. Zelf moest je kaartjes maken met bestemmingscodes, kortingen en tal van uitzonderingen daar weer op. In mijn klasje was ik de enige student. De meesten waren bijvoorbeeld SRV-man met een niet langer rendabele wijk, taxichauffeurs op zoek naar meer vastigheid en andere tweedekeuzers. Voor het leren van al die kaartjes stond een week of zes, maar na anderhalve week had ik wel begrepen hoe het werkte. Ik mocht de opleiding versneld afronden en aan het werk gaan op lijn 56. Was ik nu zo briljant? Nee, dat niet. Ik had wel een hoofd dat was ingericht op het verwerven van nieuwe kennis. Ik studeerde immers nog. Dat is heel andere koek als je jarenlang als middenstander vooral heel praktisch bezig bent geweest. Daar zit volgens mij de crux. Mensen hebben maar een beperkte capaciteit om nieuwe informatie te kunnen begrijpen, laat staan te vertalen naar gedrag. Ik moet je zeggen dat ik ook al de weg kwijt ben in wat wel en niet mag.
In de eerste persconferentie was de informatie nog beperkt. Zoveel mogelijk binnenblijven, anderhalve meter afstand houden en handenwassen. Kijk dat is te onthouden. Niet zo gek om dat een intelligente lockdown te noemen: gedragskundig intelligent.
Huidhonger stillen
Inmiddels horen we dat de mensen het niet langer volhouden en enorm graag weer naar buiten willen, naar de kapper, op het terras, met echte mensen werken, je huidhonger stillen met je seksbuddy. Althans dat hoor je journalisten, opiniemakers, influencers en andere talking heads beweren. In het kabinet wordt druk gedebatteerd door de economische lobby en degenen die zich zorgen maken over de zorgcapaciteit. Het resultaat is een serie richtlijnen die meer aan de regels van een compromis voldoen, dan dat ze begrijpelijk en uitlegbaar zijn. Om te beginnen zijn net zoveel regels, als buskaartjes in de jaren zeventig. Maar daarnaast zijn er onverklaarbare prioriteiten en ongerijmdheden: wel naar de nagelstudio en niet naar je bejaarde moeder? Wel een mondkapje in het OV, maar dan alleen een kapje dat zeker niet werkt?
Dit zoekplaatje biedt ons alle ruimte om voor eigen interpretatie. Je zoekt de bomen in een bos van richtlijnen en bedenkt wat je zelf logisch vindt of wat je goed uitkomt. De rekkelijken rekken de zaak wat verder op en de preciezen houden zich liever vast aan de oude regels die wel begrijpelijk waren.
Ik ben bang dat je oei-oei-moeilijk-blog erg waar is en dat het er niet makkelijker op zal worden de komende tijd. Zeker niet als er straks onverhoopt ook weer regels worden aangescherpt…
Groet, Jaap
Veranderkundigen Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde. Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Hun nieuwste boek is zojuist verschenen: Onmacht >>>
