Voor verreweg de meeste organisaties is onzekerheid de enige nieuwe zekerheid. Razendsnelle technologische ontwikkelingen als digitalisering, robotisering, the internet of things en big data hebben forse invloed op hun bestaansrecht en/of verdienmodellen. Deze ontwikkelingen creëren volop onzekerheden, risico’s én kansen of opportunities. Dit vraagt niet zozeer om meer risicomanagement, maar juist om meer risicoleiderschap. Maar wat is dat risicoleiderschap eigenlijk? Of beter gezegd, wat zou dit nieuwe begrip kunnen worden? Een spoedcursus risicoleiderschap om dit te verkennen, in tien vragen en zo kort mogelijke antwoorden.
Vraag 1: Wat is een risicoleider?
Kort gezegd: een risicoleider is iemand die doelgericht omgaat met onzekerheden. Iets uitgebreider, in één volzin: Een risicoleider is een formele of informele leider, die doelgericht en realistisch omgaat met de relevante onzekerheden, risico’s én kansen.Vraag 2: Wat is het verschil met een ‘gewone’ leider?
Een risicoleider gaat expliciet en gestructureerd om met onzekerheden, risico’s en kansen, terwijl een ‘gewone’ leider dit veelal impliciet en ongestructureerd doet. Daarbij hoeft een risicoleider helemaal geen formele leidinggevende te zijn.Vraag 3: Wat is het verschil met een risicomanager?
Een risicomanager is een formele functie, evenals soortgelijke functies als risicoadviseur of (chief) risk officer. Mensen in dergelijke functies houden zich hoofdzakelijk bezig met het managen van of adviseren over risico’s. Een risicoleider is een formele of informele rol. Een risicoleider gaat zelf binnen zijn of haar dagelijkse werkzaamheden expliciet en gestructureerd om met onzekerheden, risico’s en kansen, én helpt anderen daarmee.Vraag 4: Wat maakt iemand tot een risicoleider?
De wil en moed om tijdens de dagelijkse werkzaamheden zelf risicoleiderschap te tonen en dat bij anderen te ontwikkelen.Vraag 5: Is risicoleiderschap gebonden aan een functie of positie in organisaties?
Nee, in het geheel niet. Iedereen in een organisatie kan risicoleiderschap tonen. Zie ook het antwoord op vraag 8.Vraag 6: Is risicoleiderschap aangeboren of te ontwikkelen, en hoe dan?
De ene persoon zal van nature meer talent hebben voor risicoleiderschap dan de andere persoon. Toch kan iedereen een zekere mate van risicoleiderschap ontwikkelen, door zich een aantal van de twintig risicoleiderschapsvaardigheden eigen te maken. Dit is een kwestie van willen, doen en leren, door te reflecteren op de effecten van het risicoleiderschap.Vraag 7: Is de risicoleider een klokkenluider?
Nee. Door tijdig risicoleiderschap te tonen zou klokkenluiden niet meer nodig hoeven te zijn. Misstanden en hun risico’s worden door risicoleider(s) tijdig bespreekbaar gemaakt, op basis waarvan dergelijke situaties worden aangepakt, al voordat ze escaleren.
Vraag 8: Kan iedereen risicoleiderschap tonen?
Ja. Risicoleiderschap heeft betrekking op omgaan met onzekerheden, risico’s én kansen in het dagelijkse werk, om daarmee doelen te realiseren. Dit is op (vrijwel) iedereen in een organisatie van toepassing. Verder staat risicoleiderschap helemaal los van formeel leiderschap.Vraag 9: Welke motivatie vraagt risicoleiderschap?
Risicoleiderschap vraagt om het daadwerkelijk willen realiseren van doelen, ondanks de onvermijdelijke onzekerheden die daarmee samenhangen, in een dynamische VUCA-omgeving. VUCA is een afkorting voor volatiel, uncertain of onzeker, complex en ambigu. In een VUCA-omgeving is onzekerheid de enige nieuwe zekerheid. Hierbij gaat het om het realiseren van je (organisatie)doelen in de meest brede zin van het woord. Als je de VUCA-realiteit herkent en erkent, en ermee durft te dealen zonder alle risico’s te willen beheersen of vermijden, dan ben je hoogstwaarschijnlijk gemotiveerd om risicoleiderschap te tonen.Vraag 10: Wat levert risicoleiderschap op en voor wie?
Het tonen van risicoleiderschap levert jou en je omgeving de zekerheid al het redelijke te doen, om met elkaar afgesproken doelen zo goed mogelijk te realiseren, ondanks onzekerheden. Deze oogst is voor jou als risicoleider en voor iedereen in je omgeving.- Meer weten over risicoleiderschap? Ga dan naar het overzichtsartikel: Risicoleiderschap: waarom, wat en hoe? Meer weten over risicogestuurd werken? Ga dan naar het whitepaper Risico is geen probleem.
