In de zomer van 2019 reisde ik met mijn gezin zes weken door Thailand en verbleef daarbij in veertien verschillende hostels en hotels. Vroeger zou het een hele klus zijn geweest om zo’n reis voor te bereiden. Dat begint al bij de vraag hoe je aan de contactgegevens komt van dat ene kindvriendelijke hostel op die idyllische plek. Had je die gevonden en geboekt, dan zat je vervolgens in onzekerheid of de kamer bij aankomst wel echt beschikbaar was. En klopte de omschrijving wel met de realiteit?
Via platformen als Booking is het vandaag de dag eenvoudig om vanuit je luie stoel waar ook ter wereld een accommodatie te boeken. De informatieasymmetrie is door dit soort platformen nagenoeg verdwenen. Dit creëert een kans voor de aanbodzijde, de accommodatieverschaffers. Zij hebben via Booking toegang tot klanten over de hele wereld. Ze besteden als het ware hun onlinemarketing en ‑sales uit aan het platform in ruil voor een commissie per transactie. Dat zij hiermee het klantcontact verleggen naar een externe partij en eigenlijk niet meer om het platform heen kunnen, is een bijkomend effect dat ik in dit boek nog veelvuldig zal bespreken.
Tijdens dezelfde reis maakte ik ook veel gebruik van de app Grab: een variant op Uber die samen met Go-Jek de Aziatische markt domineert. Waar het tijdens een eerder bezoek aan het land altijd een uitdaging was om met een chauffeur te onderhandelen over een prijs, zag ik nu direct via de app wat de prijs van een ritje zou moeten zijn. Ik gebruikte de app daarom vooral om te weten wat mijn eindbod zou moeten zijn in de onderhandeling met een taxichauffeur. Het oplossen van informatieasymmetrie was voor mij als klant ideaal, maar leidt zeker tot lagere inkomsten voor de aanbieders. Transparantie is niet voor alle stakeholders goed nieuws.
Deeleconomie
Een meer extreem voorbeeld in het oplossen van informatieasymmetrie en het verlagen van zoekkosten laat het Nederlandse platform BKSY (zeg: BoeKSY) zien. Elk huishouden heeft al snel enkele tientallen boeken in de kast staan. Wat nu als er een app was waarmee je de streepjescodes van de boeken in jouw boekenkast kunt scannen en ze daarmee beschikbaar kunt stellen voor een besloten groep, zeg: je collega’s. Dan heb je al snel de grootste decentrale bibliotheek ter wereld. En dat is precies wat BKSY doet. BKSY is daarmee onderdeel van de zogenoemde ‘deeleconomie’ waarbij consumenten elkaar tijdelijk toegang geven tot hun onbenutte goederen, eventueel tegen betaling6. Hoewel je het tegendeel zou verwachten, werken BKSY en bestaande bibliotheken veel samen. BKSY ondersteunt bibliotheken in het bouwen van community’s. En door het digitale karakter spreekt BKSY een doelgroep aan die bibliotheken meestal lastig kunnen bereiken.
Functioneel transparant
Het oplossen van informatieasymmetrie staat overigens niet gelijk aan ultieme transparantie. Het platform heeft toegang tot alle data, maar zal deze nooit delen met de gebruikers. De informatie die het platform vrijgeeft, zou ik eerder als ‘functioneel transparant’ willen omschrijven. Vanuit het perspectief van de transactie is dit logisch: je bent als klant niet geholpen met een Excel-lijst met de gegevens van de miljoenen chauffeurs die in een Uber-taxi rijden. Je wilt gewoon de chauffeur hebben die het dichtst bij jou in de buurt is en die jou zo snel mogelijk naar jouw bestemming kan brengen. Daarnaast is de informatie geld waard: het zomaar vrij weggeven, haalt het concurrentievoordeel weg en zorgt ervoor dat investeringen niet meer kunnen worden terugverdiend. Ook heeft het platform er belang bij dat jij als gebruiker niet alle informatie krijgt. Daarmee zou je bijvoorbeeld bij een vervolgtransactie direct met de aanbieder kunnen afspreken. Laten we dus niet te naïef geloven dat alles transparant wordt. Het wordt eerder ‘functioneel’ transparant.
Bron: Platformrevolutie
Door: Martijn Arets
