Hoe zet je risicomanagement in om de kwaliteit van de organisatie te versterken? Daarover gaat het college door Prof. dr. Leen Paape, in de Collegereeks Kwaliteitsmanagement die Sigma en Nyenrode Business Universiteit gezamenlijk organiseren. Prof. Paape is dean van Nyenrode en lid van het college van bestuur. Hij is tevens een autoriteit op het gebied van risicomanagement en management control.
Een belangrijke taak van veel kwaliteitsmanagers is ervoor zorgen dat de processen in de organisatie efficiënt zijn ingericht en bijdragen aan het behalen van de organisatiedoelstellingen. In veel gevallen ontbreekt het echter aan heldere, duidelijke doelen. En als je niet weet wat je precies moet bereiken, dan is het moeilijk te bedenken wat je daarvoor moet doen.
Risicomanagement helpt kwaliteitsmanagers de aandacht te richten op die dingen die écht belangrijk zijn.
Dat geldt ook voor risicomanagement, zegt Prof. dr. Leen Paape. Als je niet weet wat je doelen zijn, dan is het lastig te bedenken welke risico’s je tegen kan komen. ‘Vraag mensen in de organisatie welke risico’s zij zien en je krijgt een veelheid aan mogelijke risico’s te horen. Het is daarom belangrijk dat dit top-down gebeurt. Als je als organisatie je doel weet, dan kun je ook bedenken welke zaken het bereiken van dat doel zullen helpen of hinderen. Met een gestructureerde aanpak kun je het aantal risico’s terugbrengen en heb je meer focus. Veel kwaliteitsmanagers missen dat kader, ze missen een houvast waardoor ze moeilijk prioriteiten kunnen stellen. Risicomanagement kan hen helpen de aandacht te richten op die dingen die écht belangrijk zijn.’
We hebben allemaal een blinde vlek
Volgens Paape zijn mensen eigenlijk helemaal niet zo goed in het nemen van rationeel goede besluiten. ‘We denken dat we dat wel kunnen, maar uit de ervaring blijkt dat we er vaak ongelofelijk naast zitten. We doen heel veel dingen dagelijks op de automatische piloot en dat is heel nuttig, maar het leidt er ook toe dat je dingen niet meer ziet.’
Als een bedrijf in de problemen zit, zijn er altijd mensen die het wél hadden zien aankomen, maar waar niet naar werd geluisterd.
Als adviseur heeft hij dat bij veel organisaties zien gebeuren. Organisaties laten zich verrassen door dingen die ze niet hadden zien aankomen. ‘Er kunnen altijd incidenten voorkomen, je kunt verrast worden door een gebeurtenis, maar je kunt wel iets doen aan je blinde vlek.’ Mensen gaan te snel met de stroom mee, zegt Paape en gaan te ver door in het zoeken naar consensus. ‘Als een bedrijf in de problemen zit, dan zijn er altijd mensen die het hadden zien aankomen. Waarom hebben zij niet gewaarschuwd? Vaak hebben zij het wel gezegd, maar werd er niet naar hen geluisterd, werden ze afgeschilderd als een zeurpiet.’
Risicomanagement draagt bij aan het lerend vermogen
Risicomanagement is geen panacee voor alle kwalen, benadrukt Paape. Maar het draagt wel bij aan het lerend vermogen van een organisatie. Dat is van belang als we streven naar gestroomlijnde processen. ‘Kwaliteitsmanagers hebben vast ook de ervaring dat dingen vaak misgaan in de overdracht van de ene schakel naar de andere. Als jij in termen van kwaliteit je zaken niet goed doet, dan heeft de volgende daar last van. Door gedwongen te worden naar het hele proces te kijken, over die schakels heen, dan ontstaat er meer begrip voor welke rol iedereen speelt en kun je kwaliteit verbeteren.’
Iedereen is risicomanager
Eigenlijk zou iedereen in de organisatie bezig moeten zijn met risicomanagement, zegt prof. Paape. ‘Als ik het aan managers vraag, dan zeggen ze ‘natuurlijk ben ik bezig met risico-inventarisatie, ik zoek kansen en mogelijkheden’. Dat is natuurlijk wel waar, maar als ik ze dan een paar vragen stel om te zien of ze dat echt doen, dan blijkt dat ze het vaak impliciet wel doen, maar niet expliciet. Daarom gaan dingen ook zo vaak mis. We dachten dat we het wel wisten en dat we het wel konden, maar de praktijk bleek heel anders te zijn.’
Prof. dr. Leen Paape RA RO CIA is Dean en tevens lid van het driehoofdige College van Bestuur van Nyenrode Business Universiteit. Daarnaast is hij voor het vak bestuurlijke informatievoorziening en academisch eindverantwoordelijke voor het accountancy programma. Leen Paape heeft diverse boeken en publicaties geschreven op het gebied van beheersingsvraagstukken, risicomanagement, auditing en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen.
|
|
Laatste update: 6 september 2018
