Samenwerking centraal met de middelpuntzoekende strategie

Maak samenwerking onderdeel van de strategie door centraal te zetten wat de samenwerkende partijen aan elkaar verbindt. Dat klinkt simpel maar het is een stap die in mijn ervaring verbazingwekkend vaak over het hoofd wordt gezien. Ontzettend zonde. Verbinding maakt elke samenwerking effectiever.

Centraal zetten wat verbindt; ik noem het een middelpuntzoekende strategie. Net als de zwaartekracht zorgt dat de maan haar cirkels om de aarde blijft draaien, zorgt een middelpuntzoekende strategie voor blijvende focus op de samenwerking. Het heeft de aantrekkingskracht om keer op keer de samenwerkende partijen weer naar het gezamenlijk belang terug te brengen. Terug naar het centrum. Terug naar waar je het allemaal voor doet. Door samenwerking zo bewust centraal te zetten in de strategie verklein je het risico dat samenwerking wordt onderschat tot een minimum.

Verbinding maakt elke samenwerking effectiever.

Een middelpuntzoekende strategie blijft – als je haar goed en oprecht formuleert – de samenwerking voortduwen. Een middelpuntzoekende strategie heeft de middelpuntzoekende kracht om alle partijen te blijven verzamelen rondom één verbindende intentie en zorgt dat iedereen met de benen op de grond blijft staan: we weten waar we het samen voor doen. Het is niet iets wat je één keer opschrijft en het daarbij laat, het blijft resoneren gedurende de gehele samenwerking.

Samenwerking in de zorgsector

Een voorbeeld waar het verbindende element centraal werd gezet en bleef resoneren, is te vinden in het noorden van Nederland waar meerdere partijen al sinds drie jaar samenwerken om de zorg anders te organiseren in hun regio.  Het is 2012 als bekend wordt dat twee van de vijf ziekenhuizen in de regio binnen afzienbare termijn moeten sluiten en een van de ziekenhuizen op een nieuwe locatie terugkomt. Dat werpt de vraag op: wie gaat welke zorg leveren, en hoe kan er optimaal samengewerkt worden? Het was aan de zorgverzekeraar om deze verandering samen met de provincie, de gemeentes en een breed palet aan zorgaanbieders (van ziekenhuis tot thuiszorg) vorm te geven. Samen met de programmamanager ontwierp en begeleidde ik een werkconferentie waar alle stakeholders samen de eerste contouren van het nieuwe zorglandschap moesten schetsen. Een werkconferentie met maar liefst zestig deelnemers. Zestig professionals met een eigen context. Zestig professionals met eigen acties die soms al in gang waren gezet en uiteenlopende beelden van het gewenste resultaat. Dat wetende hanteerden mijn opdrachtgever en ik één regel in alle gesprekken die we hadden op de werkconferentie: ‘De zorgvraag staat centraal’. Zo luidde de middelpuntzoekende strategie.

‘De zorgvraag staat centraal’. Zo luidde de middelpuntzoekende strategie.

Zorgvraag bleef centraal staan

Of we nu de visie bespraken, behoeftes van de burgers en patiënten in kaart brachten of de zorg verdeelden over de verschillende zorgaanbieders, de zorgvraag stond centraal. In alle gesprekken, alle werkvormen en alle agendapunten kwam dit verbindende element terug. Deze middelpuntzoekende strategie zorgde voor een gezamenlijk belang in de discussies die al snel korte metten maakte met het gevaar van heel veel verschillende belangen. ‘De patiënt in het oog houden’, ‘blijven denken vanuit de burger’ en ‘de zorgvraag als verbindende factor tussen stakeholders’ werden dan ook gezien als belangrijke voorwaarden voor succes. Het werd zo een dag van leren loslaten om ‘het totaalbelang boven het organisatiebelang te stellen’. Een dag van nieuwe netwerken creëren en andere organisatievormen omarmen. Een dag waarop werd besloten om de veranderkracht in de deelgemeentes van de regio te leggen. Een dag waarbij de ‘erkenning van een gezamenlijk probleem’ centraal stond en de oplossing daarvan toen een vliegende start heeft gehad. Zoals het een middelpuntzoekende strategie betaamt, resoneerde ‘de zorgvraag centraal’ ook na de werkconferentie door. Dat illustreert de samenwerking tussen een wethouder van een van de gemeentes, een directeur van een ouderenzorginstantie en de programmamanager vanuit de zorgverzekeraar. Allen aanwezig bij de werkconferentie in 2012 en allen betrokken bij de opzet van een integraal ouderenprogramma, met als doel dat ouderen zo lang en zo prettig mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Omdat het project in de toenmalige financieringsstructuur geen doorgang meer kon vinden, besloten de drie partijen in 2014 gezamenlijk in gesprek te gaan met de Nederlandse Zorgautoriteit. Immers, het budget begon centraal te staan en niet de zorgvraag. Het gesprek had succes. De financiering kon worden gecontinueerd en, veel belangrijker, vijftienhonderd ouderen konden blijvend geholpen worden. De middelpuntzoekende strategie werkte dus nog steeds; ‘de zorgvraag centraal’ bracht zowel verschillende stakeholders bij elkaar als dat het zorgde voor de voortzetting van een initiatief waarbij samenwerking centraal staat.

Centraal zetten van wat verbindt

Het is inmiddels 2015. De lessen van de afgelopen drie jaar worden al gedeeld met andere regio’s die voor een vergelijkbare uitdaging staan en het programma wordt als voorbeeldcase gebruikt in een brief naar de minister van Volksgezondheid. Terwijl tegelijkertijd de verandering nog in volle vaart bezig is en haar vruchten blijft afwerpen door als regio de zorgvraag van hun patiënten centraal te blijven zetten in alle aspecten van de samenwerking. Centraal zetten van wat verbindt. Het ligt zo voor de hand en toch slaan we het vaak over aan de start van een samenwerking. Maar met een middelpuntzoekende strategie van samenwerking die naast alle cijfers, processen en structuren beschrijft wat de partijen verbindt, geef je samenwerking de aandacht die het verdient. Door: Daniël Wolfs Bron: Magic Makers

Het boek: Magic makers

Magic makers zijn diegenen die memorabele resultaten bereiken in samenwerking. Het zijn de mensen die het schijnbaar onmogelijke toch mogelijk maken. Daniël Wolfs laat zien hoe zij de krachten van verschillen bundelen door te werken aan verbinding.

• Meer informatie over Magic makers