Self-fulfilling prophecy is een belangrijk en erg ingewikkeld fenomeen. Het is prettig als het leidt tot geluk en succes, het is erg vervelend als het leidt tot negatieve consequenties. En selftalk ligt daarbij in het verlengde.
Geschatte leestijd: 4 minuten
Inhoudsopgave
Gebeurtenissen in de binnenwereld
Stel dat je in je binnenwereld een erg negatief verhaal over iets hebt, dan gebeurt er in je binnenwereld het volgende:
- Je neemt alleen waar wat jij op dat moment in je omgeving belangrijk vindt. ‘Belangrijk’ hoeft helaas niet te betekenen dat dat iets leuks of positiefs is. Het kan ook een belangrijke vervelende ervaring zijn. Daardoor staat je filter open voor de gegevens die aansluiten bij die negatieve ervaring (Bijvoorbeeld: ze geven me weer geen aandacht).
- Je associeert en evalueert met eerdere negatieve verhalen (Dat heb ik eerder meegemaakt, ze willen me vast uit de groep gooien).
- Het negatieve verhaal wordt leidend (Ik val bijna uit de groep, dit moet ik voorkomen).
- Al ga je gedrag vertonen om dit negatieve verhaal te voorkomen, het beeld van dat negatieve verhaal speelt nog steeds op de achtergrond de hoofdrol (Ik ga maar grappig doen, in het verleden werd ik daardoor niet uit de groep gegooid).
- In je gedrag zal angst een rol blijven spelen, je lokt door het negatieve verhaal te voorkomen juist het negatieve verhaal uit (Word ik nog niet uit de groep gegooid? Nog maar eens grappig doen). Je filter staat nog steeds wagenwijd open voor gegevens die die angst bevestigen (Ze lachen al minder hartelijk, oei, dit gaat mis. Nog een grapje?).
- En juist door deze angst te compenseren wordt je angst werkelijkheid (Zie je wel, ze zijn me beu, ze negeren me, ze gooien me uit de groep, ik wist het wel).
Self-fulfilling prophecy leidt ertoe dat de angst uitkomt
Als de angst leidend blijft in je gedrag, zal de negatieve self-fulfilling prophecy ertoe leiden dat op de lange termijn de angst uitkomt. Compensatie van angst werkt op de korte termijn. Als je het negatieve verhaal niet vervangt door een sterker positief verhaal, zal op de lange termijn je angst bewaarheid worden.
Zorg er dus voor dat je een negatief verhaal over jezelf herkent en ombuigt tot een positief verhaal. Neem daar dan ook de tijd voor. Als je denkt dat je iets niet kunt, herinner je dan momenten dat bepaalde dingen juist wél lukten. Onderzoek waarom toen wel. Probeer die voorbeelden te projecteren op de situatie die nú plaatsvindt.
Probeer in je hoofd een film af te spelen waarin de situatie waar je voor staat uitermate succesvol verloopt. Probeer je binnenwereld te laden met belangrijke positieve verhalen. Op deze manier kun je je self-fulfilling prophecy enigszins sturen. Weet wel dat dit alleen maar werkt als je écht gelooft in het positieve verhaal dat je oproept. Moderne technieken waarbij je iets moet visualiseren waar je eigenlijk niet in gelooft, werken gewoon niet.
Selftalk
Gedrag dat in het verlengde ligt van self-fulfilling prophecy is selftalk. Selftalk is het gedrag waarbij je tegen jezelf zegt dat iets wel of niet gaat lukken (de neurolinguïstiek heeft zich uitvoerig op dit terrein gestort). Dit gesprek met jezelf kan zich in je hoofd afspelen, of daadwerkelijk geuit worden. De manier waarop je tegen jezelf praat, beïnvloedt de self-fulfilling prophecy. Als je constant tegen jezelf zegt dat iets niet lukt, zal dat ‘niet-lukken-verhaal’ in je binnenwereld steeds sterker worden. Het gevolg is dat je filter open gaat staan voor die gegevens die dit bevestigen.
Als je je lang met negatieve selftalk bezighoudt, zul je merken dat je juist gedrag gaat vertonen dat de negatieve consequentie uitlokt. Bewaak dus je selftalk.
Als je negatief over jezelf tegen jezelf praat, zit daar een gevaar in. Als je dit herkent, realiseer je dan dat dit je niet verder helpt en vervang het door een opbouwende manier van spreken. Vervang bijvoorbeeld ‘dit lukt me nooit’ door ‘ik haal het beste uit mezelf’ of ‘ik geef ze het beste wat ik heb’.
Bron: Authentiek leiderschap
Door: Bas Blekkingh
