Om in een dynamische, complexe wereld kansen en bedreigingen tijdig te zien aankomen, zul je je perspectieven moeten verbreden. Dat doe je door zes vragen te stellen.
Hoe kunnen managers hun strategische besluitvorming verbeteren? Door de juiste vragen te stellen en zo tot bredere perspectieven en innovatievere oplossingen te komen. In de praktijk zijn vragen echter vaak te beperkt, of te beschermend naar de bestaande business. Of ze gaan ervan uit dat oude gewoonten, businessmodellen en regelgeving grotendeels intact zullen blijven. Zes vragen die je echt verder helpen, gebaseerd op onderzoek van Paul J.H. Schoemaker en Steven Krupp (Decision Strategies International).
1. Van buiten naar binnen denken
Hoe goed begrijp je de implicaties van brede markttrends en minder zichtbare onderstromen voor je business en aanstaande strategische keuzes?
• Leer van startups. Wat zijn ze aan het doen en waarom? Wat zien zij wat jij niet ziet? Onderzoek wat ze doen.
• Ga naar conferenties buiten jouw functie of bedrijfstak. Volg evenementen in andere regio’s en sectoren (ook als die schijnbaar niets te maken hebben met jouw business).
• Benut je huidige netwerken beter en sluit je aan bij nieuwe belangengroepen in aangrenzende businesses of gebieden.
2. Toekomstscenario’s verkennen
Heb je een grondige analyse gemaakt van belangrijke externe onzekerheden en toekomstscenario’s die mogelijk impact zullen hebben op je zakelijke beslissingen?
• Identificeer zwakke signalen aan de grenzen van je business.
• Speel wargames om de perspectieven van concurrenten en stakeholders te doorzien. Schat in hoe ze waarschijnlijk gaan reageren op nieuwe kansen of dreigingen.
• Analyseer rivalen, vooral niet-traditionele, en onderzoek welke van hun moves je voor een raadsel plaatsen – en waarom.
3. Wees tegendraads
Zoek je geregeld naar andere zienswijzen om meerdere kanten van complexe kwesties te zien? En verken je belangrijke problemen doelbewust vanuit verschillende invalshoeken?
• Cultiveer constructief debat in meetings. Wen je mensen aan een openhartigere dialoog, met creatieve frictie over ideeën.
• Houd teams klein. In taskforces van hooguit vijf tot zeven mensen is het makkelijker om ideeën te testen en groepsdenken te voorkomen.
• Geef tegengas als er te snel consensus ontstaat. Dring aan op alternatieven en constructieve onenigheid.
• Werk met een advocaat van de duivel. Vraag iemand om voor een meeting argumenten voor te bereiden die tegen de heersende visie ingaan. Geef steeds iemand ander die rol. Train mensen erin de status-quo te betwisten.
4. Naar patronen zoeken
Maak je gebruik van meerdere ‘lenzen’ om het verband te zien tussen informatie uit verschillende bronnen en van verschillende stakeholders? En graaf je diep, om belangrijke connecties op het spoor te komen die anderen over het hoofd zien?
• Zoek naar niet-compatibele verklaringen om je observaties op de proef te stellen. Haal er de input bij van een breder scala van stakeholders, klanten en strategische partners.
• Als je vastloopt bij je pogingen om patronen te herkennen, doe dan even een stap terug. Neem afstand en probeer het opnieuw. Slaap er een nachtje over. Pauzes leiden tot dieper inzicht en betere vragen.
• Gebruik visuele grafieken of stroomdiagrammen om puzzelstukjes samen te voegen tot een groter plaatje. Probeer de kracht van visueel denken te benutten.
5. Nieuwe opties creëren
Genereer en evalueer jij meerdere opties als je een strategische beslissing neemt? En overweeg je de risico’s van elke optie (inclusief onbedoelde gevolgen)?
• Presenteer geen go/no-go-beslissingen. Kader een situatie opnieuw in, zodat je altijd meerdere opties onderzoekt. Stel steeds de vraag: wat zouden we nog meer kunnen doen?
• Is de tijd beperkt, houd dan geïmproviseerde meetings om meer opties te genereren. Inclusief onconventionele keuzes.
• Onderzoek alternatieven op basis van heldere criteria en rangschik de opties dienovereenkomstig. Definieer de besluitvormingscriteria helder, maak ze expliciet, weeg ze en scoor de opties hierop.
6. Van fouten leren
Stimuleer je experimenten en ‘snel falen’ als bron van innovatie en snel leren?
• Presenteer fouten maken als een manier om nieuwe dingen te leren.
• Evalueer achteraf om inzichten te extraheren. Leer teamleden om op zo’n manier vragen te stellen dat ze ervan leren, zonder defensief gedrag te vertonen.
• Publiceer verhalen over mislukte projecten die hebben geleid tot innovatieve oplossingen. Complimenteer degenen die hebben geleerd van hun fouten. Leid lessen af uit dingen die net niet zijn gelukt.
Bron: MIT Sloan Management Review, winter 2015 (samengevat en vertaald door Management Trends).
