Kwaliteitsinstrument: stakeholderanalyse

De stakeholderanalyse, ook wel belanghebbenden-inventarisatiekaart genoemd, is een instrument om de meewerkende en tegenwerkende partijen bij een veranderingstraject te identificeren. De stakeholderanalyse helpt ook te bepalen hoe de verschillende partijen tegemoet moeten worden getreden.

Alle groepen of personen die een belang hebben bij een verandering, een project of het klaren van een klus, stellen zich op een bepaalde manier op. Voor het realiseren van de klus of het project zijn zij van belang. Door al deze groepen in kaart te brengen en aan te geven welke insteek ze naar verwachting hebben, wordt duidelijk waar mogelijke risico’s liggen en hoe je daarmee het beste kan omgaan.

Voorbeeld

Voor de introductie van Six Sigma wordt met de nu volgende aanpak een analyse gemaakt van de houding van de belanghebbenden.

Aanpak

1. Omschrijf de verandering of het project.
2. Maak een overzicht van alle betrokken personen of groepen, die van invloed zijn op het succes van de realisatie.
3. Schat op een schaalverdeling in hoe zij zich zullen opstellen ten aanzien van het project of de verandering (aangegeven met x).

Een bruikbare schaalverdeling is:

– Enthousiasmerend
– Ondersteunend
– Ondergaand
– Tegenwerkend
– Ondermijnend

4. Bepaal hoe zij zich idealiter zouden moeten opstellen om het project tot een succes te maken (aangegeven met •).
5. Ga na waar de grote verschillen zitten en bepaal welke risico’s daaraan zijn verbonden.

Vervolgstappen

Nadat van alle relevante groepen is vastgesteld waar ze zich op de schaal bevinden en waar ze naartoe zouden moeten om de verandering tot een succes te maken, is het schema uit te breiden door voor iedere groep vast te stellen:

– wat de zorg is die bij die groep leeft en die voeding geeft aan het ingeschatte gedrag dat is weergegeven op de schaalverdeling;

– welke activiteit vanuit het veranderingstraject is te ondernemen om die zorg weg te nemen of te neutraliseren.

Slagingskans vergroten

De stakeholderanalyse is vooral een handig instrument voor de uitvoerders van een project of een proces. Zij kunnen hiermee eenvoudig inzichtelijk maken wie de betrokkenen zijn en vooraf bepalen hoe zij medestanders en tegenstanders het beste kunnen benaderen en betrekken (ofwel: ‘managen’).

Een stakeholderanalyse helpt de slagingskans van het project te vergroten. De analyse kan worden toegepast door de leidende coalitie of door medewerkers van de uitvoering. D leidende coalitie kan de analyse gebruiken om in te schatten hoeveel steun er binnen de organisatie te vinden is voor het project. Zo kan een strategie bepaald worden om voorstanders in te zetten waar nodig en tegenstanders alsnog achter zich te krijgen.

Bron: 111 instrumenten voor kwaliteitsverbetering, Arend Oosterhoorn

Leestip: Besluitvormingsanalyse: Hoe kom je tot het beste besluit?