De ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence (AI) en big data gaan enorm snel. Een internationale ISO-commissie is daarom bezig met de ontwikkeling van standaarden voor toepassingen in dit domein. Nederland wil hier ook invloed op uitoefenen en daarom is een normcommissie opgericht.
Artificial Intelligence (AI), is van invloed op alles: van de manier waarop we producten produceren en distribueren, tot de gezondheidszorg en de overstap van slimme naar intelligente telefoons.
Volgens een rapport van het McKinsey Global Institute in 2018 groeien de investeringen in kunstmatige intelligentie (AI) zeer snel. McKinsey schat dat digitale leiders zoals Google in 2016 tussen $ 20 en 30 miljard aan AI hebben uitgegeven. Volgens de International Data Corporation (IDC) zal in 2021 75% van de bedrijfsapplicaties gebruikmaken van AI, met een uitgavengroei tot een geschatte $ 52,2 miljard.
Wat is AI?
Maar wat is AI precies? Volgens Wael William Diab, voorzitter van de ISO technische commissie ISO/IEC JTC 1 SC 42, Artifical Intelligence, omvat het gebied van AI een verzameling technologieën. De commissie is vorig jaar begonnen met een aantal fundamentele normen te leggen die AI-concepten en terminologie omvatten (ISO / IEC 22989). Volgens Diab bestaat er een kloof tussen wat AI precies is en wat men vaak denkt dat het is. “Mensen denken bij AI vaak aan autonome robots of een computer die een schaakmeester kan verslaan. Maar AI is meer een verzameling technologieën die een vorm van intelligentie in machines mogelijk maakt.’
Mensen denken bij AI vaak aan autonome robots of een computer die een schaakmeester kan verslaan. Maar AI is meer een verzameling technologieën die een vorm van intelligentie in machines mogelijk maakt.
Waarom normen voor AI nodig zijn
William Diab legt uit dat er verschillende redenen zijn waarom we normen voor AI nodig hebben.
- Ten eerste is er de mate van verfijning van IT in de huidige maatschappij. Een gemiddelde smartphone heeft nu meer kracht dan alle Apollo-missies samen.
- Ten tweede dringt IT dieper en dieper door in élke bedrijfssector.
- Ten derde is IT alomtegenwoordig in ons leven. Elke sector vertrouwt erop, van financiën tot productie tot gezondheidszorg, transport en robotica.
Normen zorgen voor acceptatie
En dit is waar internationale normen in het spel komen. Subcomité SC 42 bekijkt het volledige AI-ecosysteem om brede acceptatie te bereiken. ‘In de markt bestaan zorgen over hoe de maatschappij er over een paar jaar uit gaat zien. Mensen willen kunnen begrijpen hoe een machine tot beslissingen komt, maar de werking van algoritmes is moeilijk te begrijpen. Het is dus belangrijk daar zo transparant mogelijk over te zijn. Uitgebreide standaardisatie is noodzakelijk om tot brede acceptatie van de technologie te komen. Gebruikers en klanten willen zeker zijn dat een AI-toepassing doet wat het moet doen en dat het geen gevaar oplevert.’
Uitgebreide standaardisatie is noodzakelijk om tot brede acceptatie van de technologie te komen.
Programmeurs, bedrijven, consultants, beleidsmakers en onderzoekers hebben daarom belang bij standaarden voor AI. Aan de hand van normen kunnen zij laten zien hoe betrouwbaar de toepassingen zijn. De afspraken zijn een middel om te zorgen dat AI-toepassingen veilig en wenselijk zijn voor de mens, de maatschappij én de business.
ISO en Nederlandse inbreng
Om één lijn te brengen in het doorvoeren, toetsen en aantonen van onder andere de betrouwbaarheid, ethische en juridische vraagstukken rondom AI-toepassingen en big data, is ISO gestart met wereldwijde standaardisatie.
Nederland wil hier ook invloed op uitoefenen en daarom is hiervoor een normcommissie opgericht. In februari 2019 vond de kick-off meeting plaats voor de oprichting van de normcommissie artificial intelligence & big data. Met een mooie opkomst van tachtig deelnemers, begon de bijeenkomst met een interactieve sessie over de rol van standaardisatie van AI en big data. Uit de groep bleek dat er groot belang is bij normen en dat ruim de helft van de aanwezigen al een mening had over het type normen dat het beste ontwikkeld zou moeten worden.
Verschillende perspectieven
AI wordt toegepast binnen verschillende sectoren en big data is vaak sectoroverstijgend. Tijdens de kick-off werden vier perspectieven uitgelicht door sprekers die vanuit hun eigen praktijk over de rol van standaarden deelden.
Vanuit het juridische aspect speelt een grote rol dat AI nog geen duidelijke grenzen heeft en dat daarom goed naar soorten recht gekeken moet worden. Hierbij is te denken aan fundamentele rechten, aansprakelijkheid, rechtspersoonlijkheid maar ook aan mededinging en arbeidsrecht.
AI zit dat complexer in elkaar dan andere IT-toepassingen door onder andere de beperkte transparantie en de vraag in hoeverre de mens in controle blijft. De vraag blijft: wie is er aansprakelijk als er iets niet loopt zoals het hoort?
De vraag blijft: wie is er aansprakelijk als er iets niet loopt zoals het hoort?
Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat ethische afwegingen in AI-toepassingen wordt geïntegreerd, alleen zijn deze nog niet volledig in kaart gebracht.
Niet alleen worden juridische en ethische aspecten in normen verwerkt. Ook het beoordelen van AI-toepassingen en het gebruik ervan, spelen een rol. Hoe kan een organisatie bijvoorbeeld laten zien dat er op een juiste manier gebruik wordt gemaakt van een AI-algoritme, dat afwijking zoveel mogelijk beperkt is in het proces of dat robuustheid van een AI-product geborgd wordt? En aan welke eisen moet een audit dan voldoen?
Valideren
Het toepassen van AI in software is één van de vele mogelijkheden en kan helpen om taken sneller voor elkaar te krijgen. In de medische sector is een voorbeeld hiervan het detecteren van longafwijkingen op röntgenfoto’s. Waar de arts hier uren over doet, levert een AI-toepassing binnen enkele minuten een uitslag. Het is belangrijk dat AI-software gevalideerd wordt, om te zorgen dat de producten en/of diensten waar de software voor gebruikt wordt, de juiste kwaliteit hebben. En dat het daarbij precies doet wat het moet doen. Hier moeten duidelijke afspraken over worden gemaakt.
De deelnemers van de informatiebijeenkomst waren enthousiast over de snelle ontwikkeling van standaarden op het gebied van AI en big data. Een aandeel van het publiek heeft aangegeven te willen bijdragen aan de standaarden door deel te nemen in de normcommissie. Dit voorjaar zal deze commissie van start gaan en Nederland op de internationale standaardisatiekaart zetten.
Wil je meer informatie over dit onderwerp of ook lid worden van de normcommissie? Bekijk dan de pagina www.nen.nl/ai.
