We staan aan het begin van het tijdperk van de netwerkorganisatie, waarin traditionele ondernemingsgebonden hiërarchieën plaats moeten maken voor zelforganiserende systemen, die op digitale platforms wisselende allianties en samenwerkingsverbanden zullen aangaan.
Er is een evolutionaire trend waar te nemen die uitmondt in de ‘networked enterprise’. Ondernemerschap, ‘gedistribueerd’ leiderschap en continue reorganisatie van mensen en andere resources zal regel zijn. Dat betekent ook toenemende ‘disintermediatie’, zowel binnen als tussen de ondernemingen onderling.
Hele managementlagen zullen vervallen, net als (de noodzaak van en voor) gecentraliseerde systemen en (de zo) vertrouwde intermediairs. Dat is in elk geval de onbetwiste consensus aan het worden. De trend is daar en duidelijk waar te nemen voor iemand die ernaar zoekt. Misschien zal het nog enkele decennia duren, maar de toekomst zal in elk geval ‘anders’ zijn, zo veel is duidelijk. ‘And that makes me genuinely worried for my friends in the corporate-culture business’, zegt Paul Michelman, editor in chief van de MIT Sloan Management Review. Want het betekent, dat de nu zo cruciaal gevonden ‘bedrijfscultuur’ in de nabije toekomst steeds minder relevant zal worden. In elk geval niet in aard en mate waarin die cultuur nu een rol geacht wordt te spelen.
Die cultuur wordt algemeen geacht om zin en doel te bieden aan de organisatie en de haar constituerende lidmaten. Ze definieert normen, waarden en ‘gedeelde overtuigingen’. Ze zorgt dat alle neuzen dezelfde kant op staan. En niet zelden krijg je er gratis ‘zo doen wij dat nou eenmaal altijd’ bij. Er werd en wordt veel energie gestoken in het opbouwen, verbeteren en in stand houden van de gewenste bedrijfscultuur. Op alle niveaus, en door alle ‘stakeholders’. Tientallen, zo niet honderden onderzoeken onderbouwen het belang van een goede en gedeelde cultuur. Maar hoe lang nog, als de band met de werknemers
steeds losser wordt? Als steeds meer functies worden uitbesteed of ad hoc ingevuld?
Bedrijfscultuur in de Digitale samenleving
Zeker in de digitale samenleving lijkt die cultuur een steeds onbelangrijker rol te spelen. Op internet is veel cultuur te vinden – maar evenveel onbeschaafdheid. En als onze relatie met instellingen en organisaties steeds meer wordt gedefinieerd vanuit de activiteit die wij op een bepaald moment voor die al dan niet duurzame organisatie verrichten, als we veel meer ‘affiliates’ worden dan ‘employees’, als we geen vaste ploeg collega’s meer kennen en ervaren, op een nulurencontract dan weer hier dan weer daar onze talenten te gelde maken … Wat is dan nog de rol van een bedrijfscultuur?
HR zal dan niet meer streven naar ‘alignment’ met de (een) strategie en cultuur, maar ons voortdurend willen ‘realignen’. Er zullen wel, nog steeds of misschien wel steeds meer, duidelijke ‘rules of engagement’ gelden. Maar of normen en waarden en cultuur nog een grote rol zullen spelen …
In zijn The Will to Manage (1966) verwoordt managementconsultancygoeroe Marvin Bower een bedrijfsfilosofie als ‘the way we do things around here’. Dat paradigma heeft de plaats van ‘bedrijfscultuur’ in de organisatiewetenschappen nu een halve eeuw gedefinieerd. Maar steeds vaker zullen we in steeds nieuwe constellaties aan nieuwe dingen samenwerken. En is er geen sprake van of plaats meer voor ‘the way we do things around here’. Alle methoden en instrumenten die we nu koesteren zullen dan in plaats van een ‘motor’ voor de organisatie ineens eerder een sleepanker blijken.
Bron: Management Executive
