Van droomdoelen naar concreet veranderresultaat

Tijdens het vorm en inhoud geven aan veranderingen kom je de nodige paradoxen tegen, bijvoorbeeld wat betreft tijd. Bij het opzetten van een veranderingsproces is het daarom zaak goed na te denken over de aard van de context waarin wordt geïntervenieerd. Het is al druk en de agenda’s zitten vol. Je kunt alleen maar ruimte vragen, als het om iets belangrijks gaat. Een diepe en brede verandering, met een sterk accent op M&C, zal al gauw drie of zelfs vijf jaar in beslag nemen. Dat is voor de meeste mensen een heel lange periode.

Wanneer we iemand in de zomer vragen wat er op het kerstmenu staat, worden we al met het nodige ongeloof aangekeken; dat is immers nog helemaal niet aan de orde. We zitten nu aan de rosé op de camping. De komende twee, drie weken is het nog vakantie, dan begint het werk weer. Vooral rustig opstarten, want in het najaar is het altijd druk en anders zijn we meteen weer ons vakantiegevoel kwijt. Dus voor er ruimte is voor nieuwe dingen, is het al gauw volgend voorjaar. Rond de Kerst ronden we het jaar af en in januari ben je al zoet met de balans opmaken, opstarten en plannen maken voor het nieuwe jaar. Kortom: kom in februari nog eens terug, dan praten we verder.

Weinig ruimte voor plannen

We leven dus met een heel korte tijdshorizon; de weken en dagen worden snel gevuld. Soms met routineus en allerlei onderhanden werk en een klein beetje ruimte om na te denken over plannen voor de volgende maand, het volgend trimester of – nog abstracter – het volgend jaar. Als je in je agenda kijkt, zijn de komende maanden helemaal vol. Daarna zijn er nog wel een paar gaatjes. Als daar een veranderproces bijkomt, als een nieuwe en betekeniscreërende activiteit die vraagt om aandacht, tijd, energie, creativiteit, inzet, enzovoort, dan hebben we daar de komende maanden eigenlijk geen tijd voor. Ja, over een maand of drie, vier.

Driemaandenprincipe: één interventie per drie maanden

Een belangrijke vraag is dus hoe je op korte termijn tijd creëert om te kunnen veranderen. Dit doen wij vanuit het driemaandenprincipe ofwel één interventie in drie maanden. Gezien alle volle agenda’s is dat al heel veel. Verder weg in de tijd is het wellicht mogelijk iets meer tot stand te brengen, maar de boodschap is: bouw het implementatieplan rustig op.

Ver weg is abstract

Tegelijkertijd is er iets anders aan de hand met tijd. Als veranderingen meer dan drie jaar in beslag nemen, is dat zo ver weg dat we ons er weinig tot niets bij kunnen voorstellen. ‘Ver weg’-doelen zijn abstract en daarmee vaag. Het is dus steeds de vraag of we nog weten en beseffen dat we op weg zijn naar dat gedroomde doel. Bij op weg naar een droomdoel zijn zit geen beeld of geluid. Wat dat precies is, maken we met elkaar terwijl we ernaar op weg zijn; dit zou je de cocreatie van verandermanagement kunnen noemen. Het muteert, beweegt, verandert van kleur en smaak, wordt aangepast aan zich wijzigende omstandigheden, andere veranderingen, doet weer eens een stap achteruit en gaat zo stukje bij beetje voorwaarts. Er is geen finishfoto of helder beeld van de gedroomde bestemming. Hooguit de gedeelde passie om te winnen, te verbeteren, vooruit te komen, met alle mitsen en maren die je daar maar bij kunt bedenken. Het is dus zaak de gedroomde bestemming te vertalen naar een concreet veranderresultaat op korte termijn. Een resultaat dat we in een periode van drie maanden kunnen bereiken en dat ons helpt het gedroomde doel stap voor stap te realiseren. Daar horen activiteiten bij – passend in de agenda – die naar het langetermijndoel toe leiden. De timing van interventies is dus essentieel, ook al omdat je gedurende het veranderproces de opeenvolging van stappen moet aanpassen. Houd daar rekening mee en maak tijd voor de verandering. Door: Jan Jonker en Marco Witte