De kwaliteit van de zorgrelatie in de langdurige is van grote invloed op de kwaliteit van leven van de cliënten. En natuurlijk willen we allemaal de kwaliteit van zorg verbeteren. Met traditionele kwaliteitsmetingen, zoals de inzet van vragenlijsten, is dit echter maar moeilijk te meten. Hoe kun je de kwaliteit van de zorgrelatie beter in kaart brengen?
Cliënten in de langdurige zorg – gehandicaptenzorg, verpleging, verzorging en thuiszorg en de geestelijke gezondheidszorg – kunnen een belangrijke, actieve rol spelen in het verbeteren van de kwaliteit van zorg. Het vertellen van verhalen, het gesprek aangaan en ervaringen delen zijn hierbij van groot belang. Het gesprek aangaan met cliënten in langdurige zorg is soms echter niet eenvoudig.
Verschillende instituten hebben kwaliteitsinstrumenten ontwikkeld om de ervaringen en behoeften van deze cliënten in beeld te brengen. De instrumenten helpen cliënten te laten vertellen over hun ervaringen met zorgverleners, al dan niet met behulp van cliënten als co-onderzoekers.
Kwaliteit van Zorg verbeteren: vijf instrumenten
Vijf praktische instrumenten om de kwaliteit van zorg te verbeteren, geven inzicht in de relatie tussen cliënt en zorgprofessional:
- Experience based co-design
- Het verhaal als kwaliteitsinstrument
- Mijn Ervaring met de Zorgrelatie
- WIEK-interview
- Luister naar mijn verhaal
Het onderzoek en de ontwikkeling van deze instrumenten zijn gefinancierd door ZonMw. Tijdens het symposium ‘Cliënt aan Zet’ afgelopen mei werden ze gepresenteerd.
Experience-Based Co-Design
Experience-based co-design (EBCD) stelt de relatie en de samenwerking tussen zorgverleners en patiënten centraal. Vanuit dit partnerschap brengen ze ervaringen met de zorg in beeld en delen deze. Gezamenlijk identificeren ze prioriteiten voor verbetering van de kwaliteit van zorg of zorgvernieuwing. In dit verbetertraject zijn patiënten meer gelijkwaardige partners. EBCD is ontwikkeld in het Verenigd Koninkrijk.
Meer informatie vindt u in deze pdf.
Kwaliteit van zorg verbeteren met ‘het verhaal’
Narratief onderzoek biedt mogelijkheden om ‘het verhaal’ van ouderen als structurele kwaliteitsindicator te plaatsen naast de bestaande methodieken. Een kennisinstelling, acht zorginstellingen (zowel medewerkers als cliënten) en een verzekeraar werkten in dit project vanuit de Academische Werkplaats Ouderen (Tranzo, Tilburg University).
Narratief onderzoek biedt mogelijkheden om ‘het verhaal’ van ouderen als structurele kwaliteitsindicator te plaatsen, naast de bestaande methodieken.
Het werken met verhalen kan nieuwe informatiestromen opleveren met kwalitatieve, ‘rijke’ inzichten vanuit het cliëntperspectief. Het werken met verhalen vraagt kennis van narratief onderzoek en oefening. De verhalen van ouderen inspireren zorgverleners om te werken aan kwaliteitsverbetering en om zorg vorm te geven waarin ouderen centraal staan.
Bekijk hier de factsheet
Mijn Ervaring Met Mijn Zorgrelatie
Goede zorg begint met een goede omgang tussen cliënten en hulpverleners. Als een cliënt zich veilig voelt in de relatie, durft deze makkelijker aan te geven waar hij/zij zich zorgen over maakt. Voor mensen die communicatiekwetsbaar zijn, is het aangaan van belangrijke gesprekken niet vanzelfsprekend. Voor deze doelgroep ontwikkelde Zuyd Hogeschool een instrument waarmee de ervaren kwaliteit van zorg in kaart gebracht kan worden, en waarmee we de kwaliteit van zorg verbeteren.
Bekijk de website.
Het WIEK-interview
Het WIEK-interview gaat over individuele ervaringen van een cliënt die langdurig zorg, ondersteuning of begeleiding krijgt. De zorgprofessional bij het WIEK-interview is een zorgprofessional met wie de cliënt het meest frequent contact heeft. Dit kan een persoonlijk begeleider zijn, een verzorgende of een behandelaar.
Aan de hand van tien WIEK-kaarten gaat de co-onderzoeker in gesprek met de cliënt over wat voor hem of haar belangrijk is en wat beter kan in de zorgrelatie met de zorgprofessional. Met de bevindingen uit het interview kunnen cliënten en zorgprofessionals samen verder aan de zorgrelatie werken.
Het interview wordt gehouden aan de hand van tien WIEK-kaarten. Dit zijn gekleurde kaarten met daarop verschillende thema’s zoals vertrouwen, steun, aandacht, band opbouwen en hulp vragen. Op de achterkant van de kaarten staan vragen die gebruikt kunnen worden als hulpmiddel bij het interviewen.
WIEK is oorspronkelijk ontwikkeld voor de ggz. Het Nivel heeft het instrument ‘WIEK-interview’ toegespitst op de zorgrelatie tussen cliënten in de langdurige zorg en de zorgprofessional. Het WIEK-interview is een van de twee instrumenten van de Toolbox ‘Horen, zien en spreken’.
Meer informatie over het WIEK-interview (+ video).
Co-onderzoekers houden interviews met cliënten over hun ervaringen en in een verhalenbijeenkomst vertellen cliënten hun verhaal aan elkaar.
Luister naar mijn verhaal
‘Luister naar mijn verhaal’ is een van de twee instrumenten van de Toolbox ‘Horen, zien en spreken’. Co-onderzoekers houden interviews met cliënten over hun ervaringen met zorgprofessionals en in een verhalenbijeenkomst vertellen cliënten hun verhaal aan elkaar. De geanonimiseerde verhalen worden in een reflectiebijeenkomst voorgelegd aan zorgprofessionals en de cliëntenraad met het doel verbeteracties te formuleren.
Het instrument ‘Luister naar mijn verhaal’ is geschikt voor mensen die in een zorginstelling of thuis wonen en lange tijd geestelijke gezondheidszorg of gehandicaptenzorg krijgen, óf verpleging, verzorging of thuiszorg krijgen. En daarmee kunnen we de kwaliteit van zorg verbeteren.
Het instrument ‘Luister naar mijn verhaal’ is een van de instrumenten van de Toolbox ‘Horen, zien en spreken’.
Meer informatie vindt u op de website van het Nivel (+ video).
Bronnen: Nivel, Zonmw, Hogeschool Zuyd, ESHPM
