De moderne wereld is veranderlijk. We worden verblijd én geconfronteerd met nieuwe mogelijkheden en ontwikkelingen. De lat ligt hoog, er is veel te kiezen, veel te doen, de digitalisering neemt verder toe en innovatie kan onmogelijk uitblijven. De trends in de samenleving raken ook organisaties en haar werknemers. Dit vraagt om aanpassingsvermogen en waakzaamheid.
Wij treffen regelmatig organisaties die het met verscheidene investeringen en ambitieuze doelstellingen is gelukt tot prachtproducten te komen. De keerzijde hiervan was echter de verloren aandacht voor het menselijke kapitaal. Het resultaat? Inefficiëntie, ontevredenheid, een hoge werkdruk, werknemers ziek op de bank en een hoog personeelsverloop. Een vitaliteitsbeleid bleek eerder geen prioriteit.
Vitaliteit
We hebben er allemaal eerder van gehoord: ‘vitaliteit’, maar wat is het? Volgens de Van Dale Hedendaags Nederlands gaat vitaliteit over levenskracht en levensenergie. Desalniettemin valt in de dagelijkse praktijk op dat er geen eenduidige definiëring is. Waar de een vitaliteit associeert met leeftijd en gezondheid is vitaliteit voor de ander meer een gevoel. Overigens denkt men bij een vitale organisatie vaak al snel aan een financieel gezonde organisatie. Hoewel de financiële gezondheid voor elke organisatie van belang is, behelst een vitale organisatie veel meer dan dat.
Een vitale organisatie speelt adequaat in op veranderingen en zorgt voor synergie tussen diverse organisatorische disciplines. Niet alleen de gezondheid van werknemers doet ertoe, ook leiderschap, innovatie, structuur en de organisatiecultuur zijn onder meer speerpunten voor het welslagen van vitaliteitsmanagement. Daarnaast spelen ook externe omstandigheden een prominente rol, bijvoorbeeld vanwege hogere pensioenleeftijden. Dit maakt wendbaarheid voor vitale organisaties van onmiskenbaar belang.
Vitaal leiderschap
Inmiddels is duidelijk dat het borgen van vitaliteit vraagt om een integrale benadering. In individuele vitaliteitsprogramma’s word het belang van leidinggevenden wel eens vergeten. Een gemiste kans. De stijl van leidinggeven heeft namelijk een grote invloed op de vitaliteit van medewerkers. Medewerkers zijn bijvoorbeeld beter in staat om te gaan met tegenslagen als zij op de juiste manier worden aangestuurd. Daarnaast is het belangrijk dat leidinggevenden contact maken met medewerkers, écht contact. Hierdoor ontstaat er een milieu waarin thema’s als leefstijl, geluk, verlangen en angsten veilig besproken kunnen worden. Bovendien is transparantie noodzakelijk om energielekken in de organisatie op tijd te signaleren. Dit vraagt om aandacht en – niet te vergeten – vitale leiders.
Drie tips voor leidinggevenden
1. Begin bij jezelf
First things first. Een belangrijke voorwaarde voor vitaal leiderschap zijn vitale leiders. Regelmatig raak ik in gesprek met leidinggevenden die op zoek zijn naar zogenaamde ‘quick fixes’. De vraag luidt dan wat zij concreet moeten doen om de vitaliteit van medewerkers te vergroten. Begin bij jezelf, luidt mijn boodschap. Energie is besmettelijk. Helaas gaat dit ook op voor negatieve energie. Een uitgeputte leider straalt dit ook uit naar het team. Het is daarom belangrijk om ook aandacht te besteden aan je eigen vitaliteit. Hoe kun je zelf vitaler worden? Waar put jij levenskracht en energie uit? Door hierbij stil te staan en door zelf te ervaren wat vitaliteit oplevert, kun je dit ook gemakkelijker overdragen aan collega’s. Hoe zit het verder met je eigen werk-privé balans? En in hoeverre neem je de verantwoordelijkheid als rolmodel? Maak je regelmatig overuren en is het voor jou gebruikelijk om in de avond nog wat mails rond te sturen? Neem de tijd om ook bewust te worden van de keuzes de je maakt en waarom. Sta jezelf toe te ontdekken en onderzoeken wat er nog te winnen is.
2. Communiceer
Dat de digitalisering toeneemt is ook in veel organisaties zichtbaar. Het Nieuwe Werken is niet meer weg te denken en werken vanuit huis is voor veel organisaties allang geen uitzondering meer. Het nadeel hiervan is echter dat het risico bestaat dat het contact met medewerkers onpersoonlijker wordt. Geen babbeltjes bij het koffieautomaat en er is geen sociale controle. Terwijl het juist nu belangrijker dan ooit is om in contact te blijven met elkaar. Zoals reeds benoemd zijn transparantie en een veilig milieu essentieel om mogelijke energielekken in de organisatie te signaleren. Durf het gesprek aan te gaan met medewerkers en collega’s. Een goed gesprek van mens tot mens. We zijn namelijk veel meer dan alleen de rollen die we hebben. Kom erachter wat er speelt, zonder oordeel en vanuit oprechte interesse. Merk je een vermoeide collega op? Vraag ernaar. Pas als je weet waar het knelt kun je zoeken naar passende oplossingen. Zorg voor betrokkenheid, dit draagt bij aan meer energie en motivatie bij medewerkers en op de langere termijn zelfs voor meer loyaliteit en bevlogenheid. Gezien en gehoord worden is een basale behoefte, door aandacht ontstaat verbondenheid en onderling begrip. Daarnaast ontdek je talenten, kwaliteiten en krijg je de kans om erachter te komen wat medewerkers willen, hoe zij de toekomst zien en hoe je als organisatie kan meebewegen.
Nieuwsbrieven – Boom Management
Meld je aan voor de nieuwsbrieven
"*" geeft vereiste velden aan
3. Creëer bewustzijn
Geen vitale medewerkers is geen vitale organisatie. Punt. Maar hoe krijg je medewerkers betrokken als je als organisatie aan de slag gaat met vitaliteit? Vitaliteit opleggen vanuit de top werkt namelijk niet. Zorg daarom voor draagvlak bij medewerkers. Wat is de betekenis van vitaliteit voor hen en waar staan medewerkers op dit moment? Geef medewerkers ruimte om mee te denken en zich betrokken en verantwoordelijk te voelen.
Besteed daarnaast ook aandacht aan het creëren van bewustzijn. De meeste mensen weten dat bewegen gezond is en roken niet, maar over veel andere thema’s bestaat onwetendheid. De ademhaling, slaap, stress en zo verder. Vaak zijn mensen zich niet bewust van hun gezondheid. Het is in dat geval lastig om hier een goed gesprek over aan te gaan met het doel pijnpunten bloot te leggen. Als medewerkers concrete inzichten krijgen over hun eigen gezondheid dan zorgt dit voor intrinsieke motivatie om aan de slag te gaan met verbetermogelijkheden. Onderzoek als leidinggevende wat hiervoor nodig is en raadpleeg eventueel ondersteuning van experts.
Vitaliteit als onderdeel van de organisatiestrategie
Het integreren van een vitaliteitsbeleid heeft als uiteindelijke doel het functioneren van medewerkers en de organisatie als totaal positief te beïnvloeden. Vitale medewerkers presteren beter, zijn fitter en zorgen voor betere resultaten. Maar vitaliteit levert meer op:
- Minder (ziekte)verzuim
- Kostenbesparing
- Betrokkenheid
- Beter in kunnen spelen op personeelsverloop
- Meer energie, motivatie en plezier
- Positieve werksfeer
- Beter imago
Vitaliteit als onlosmakelijk onderdeel van de organisatiestrategie is eerder noodzaak dan luxe.
Door: Madhuri Hoeba
Madhuri Hoeba is hartcoherentie specialist, trainer en oprichter van training en developmentbureau SUCSEE. SUCSEE zet zich in voor een gezonde, gelukkige en duurzaam inzetbare maatschappij.
