De definitie van coachend leidinggeven is leidinggeven met de mindset van een coach. Een coach helpt zijn coachees in actie te komen en te veranderen. Maar een coach maakt gebruik van de kracht van degene die hij coacht. Hij gaat er vanuit dat zijn coachee zelf verantwoordelijkheid kan nemen en zijn eigen oplossingen kan verzinnen. Coachend leidinggeven wil dus zeggen dat je als leidinggevende met die blik naar je medewerkers kijkt. Dat je er van uit gaat dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun eigen taak, werkgeluk en gezondheid.
Om effectief coachend leiding te geven is het wel van belang dat je jezelf een beetje kent. Dat je zelfbewust en reflectief bent en ook van een afstand naar jezelf en je gesprekken kunt kijken. Want als alles loopt zoals je wil, is leidinggeven makkelijk, maar als het anders loopt dan je wilt, liggen valkuilen op de loer.
Valkuilen bij coachend leidinggeven
Een valkuil is dat je de mama-rol pakt, dat je je medewerker wilt redden, het op gaat lossen. Omdat je aardig wilt zijn, of omdat je denkt dat het te zwaar is voor je medewerker. Alleen, hier word je medewerker lui van en passief. Hij gaat meer en meer op je leunen. Hij gaat minder verantwoordelijkheid nemen. Een andere valkuil is de macho-rol. Je vertelt je medewerker wat hij moet doen. Je bent geïrriteerd en oordelend. Als jij in de macho-valkuil schiet wordt je medewerker soms wat bang of hij past zich te veel aan. Ook dan neemt je medewerker weinig verantwoordelijkheid. De derde valkuil is de mol: je zegt niet wat je eigenlijk zou moeten zeggen. Uit angst voor de gevolgen of de reactie van je medewerker. Of gewon omdat je er geen zin in of geen tijd voor hebt.
Als je coachend wil leidinggeven, probeer je deze valkuilen te vermijden. Of je stapt er snel weer uit als je merkt dat je erin beland bent. Je kiest er telkens voor om de stap naar mature te maken. Met mature bedoel ik: gelijkwaardig. Je maakt jezelf niet groter of belangrijker dan je medewerker, maar ook niet kleiner of minder belangrijk. Als je mature reageert ben je eerlijk en duidelijk, maar ook menselijk en begripvol. Hard op de inhoud, zacht op de relaties. Je zoekt je de gelijkwaardigheid op in je interactie en neem je de verantwoordelijkheid niet over. Ook niet als een medewerker het moeilijk heeft.
Coachend leiderschap, hoe?
Gedrag dat helemaal past bij coachend leidinggeven is:
- Je houding naar de medewerker is gelijkwaardig. Je gaat ervan uit dat je evenveel recht hebt om je oké te voelen als je medewerker.
- Je bent accepterend: je probeert in elk geval zo min mogelijk je oordeel te laten merken. Je toont begrip en empathie.
- Je durft te benoemen wat er gebeurt in het hier en nu. Je bent eerlijk over wat je merkt en ervaart in het gesprek met je medewerker. Als het gesprek bijvoorbeeld stroef loopt, dan benoem je dat.
- Je straalt zelfverzekerdheid uit.je bent niet geneigd jezelf groter te maken dan je medewerker. Dus je past jezelf niet te veel aan aan je medewerker maar bepaalt je eigen koers.
- Je bent open en kwetsbaar. Je hebt dus niet de neiging jezelf groter te maken dan je medewerker. Je staat open voor andere meningen.
Dit klinkt natuurlijk allemaal makkelijke gezegd dan gedaan. In de praktijk is het ook met coachend leidinggeven behoorlijk uitdagend om uit die macho, mama en mol valkuil te blijven en telkens mature te reageren. Vooral als je medewerker zeurt, jammert, traag is, passief doet, onzeker is, et cetera.
Benieuwd naar wat je kunt doen als het moeilijk wordt? Wil je je kennis en vaardigheden over coachend leidinggeven verder ontwikkelen? Kijk dan eens bij onze Collegereeks Coachend Leidinggeven met onder anderen Nadia van der Vlies, Bas Kodden en Aty Boers.
Door: Nadia van der Vlies
